The relationship between job satisfaction of teachers and their perception of transformational leadership characteristics for their school administrators<p>Öğretmenlerin iş doyumu ile yöneticileri için algıladıkları dönüşümcü liderlik özellikleri arasındaki ilişki
Keywords:
Transformational Leadership, Job Satisfaction, Teachers, School AdministratorsAbstract
The aim of this research is to define the relationship between the teachers’ job satisfaction (JS) and the transformational leadership (TL) styles of the primary school administrators.The research is a descriptive study based on the survey model. In this researchment “Data Collection Tool” which is consisted of three parts (Personal Information, Multifactor Leadership Questionnaire, The Job Satisfaction Questionnaire) was used. The Questionnaire used for the researchment was applied to 19 schools depending on The Ministry of Education in the Denizli City Centre which were chosen as a sample. The Questionnaire which was applied to 328 teachers in these schools was evaluated. The results obtained in the researchment were presented with frequency, mean value and standard deviation and also the answers obtained from demographic questions were presented with percent and frequency distribution. The scores of theachers gained from scales were tested with T-test in two categories variables according to their gender, branch and educational background to understand whether they are different or not. The scores of teachers gained from scales to understand whether they are different or not according to their lenght of tenure and age were tested with One-Way ANOVA and The Kruskall-Wallis H test. After One-Way ANOVA variance analysis; no differences between the categories was found. After The Kruskall-Wallis H test; to determine between in which categories there is a difference Mann–Whitney U T-Test was used. Spearman Correlation Test was used to specify the relationship between TL and JS. As a result of researchment it is found that there is a low- level relationship between school administrators’ TL characteristics and the JS of teachers who work at primary schools. According to the views of the teachers in this researchment; school administrators being sufficient in performing TL behaviours and performing these behaviours frequently enable the teachers pleased of their job, doing their job fondly and loving their jobs more than others. Özet Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin iş doyumları (İD) ile yöneticilerinin dönüşümcü liderlik (DL) stilleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada üç bölümden (Kişisel Bilgiler, Dönüşümcü Liderlik Anketi, İş Doyum Anketi) oluşan veri toplama aracı kullanılmıştır. Araştırma için kullanılan anket, Denizli İli Merkezi’nde, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı ilköğretim okulları arasından örneklem olarak alınan 19 okulda uygulanmıştır. Bu okullarda 328 öğretmene uygulanan veri toplama aracı değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlar frekans, ortalama değer ve standart sapma ile demografik sorulardan elde edilen yanıtlar ise yüzde ve frekans dağılımları ile sunulmuştur. Öğretmenlerin ölçeklerden elde ettikleri puanların cinsiyet, branş ve eğitim durumu özelliklerine göre farklılık gösterip göstermediği t-testi ile kıdem ve yaş özelliklerine göre farklılık gösterip göstermediği ise One–Way ANOVA ve The Kruskall-Wallis H Testi ile test edilmiştir. One–Way ANOVA Varyans Analizi sonrasında, kategoriler arasında farklılık görülmemiştir. The Kruskall-Wallis H Testisonrasında ise, farklılığın hangi kategorilerde arasında belirlemek amacıyla Mann–Whitney U testi kullanılmıştır.DL ile İD arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla Spearman Korelasyon Testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda okul yöneticilerinin DL özellikleri ile ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin İD arasında, düşük düzeyde ilişki olduğu belirlenmiştir. Bu araştırmadaki öğretmen görüşlerine göre, okul yöneticilerinin DL davranışlarını gerçekleştirmede yeterli olmaları, bu liderlik davranışlarını sıklıkla sergilemeleri; öğretmenlerin işlerinden memnun olmalarını, işlerini severek yapmalarını ve başkalarına göre işlerini daha fazla sevmelerini sağlamıştır.Downloads
Metrics
References
Abramis, D.J. (1994). Work role ambiguity, jobsatisfaction, and job performance: Meta analyses and review. Psychological reports, 75, 1411-1433.
Abu Al Rub, R.F. (2004). Job stress, job performance, and social support among hospital nurses. Journal of nursing scholarship, 36(1), 73-78.
Akbaba-Altun, S. (2003). İlköğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü liderliğe verdikleri önem ve uygulama düzeyleri. İlköğretim-Online 2, 1. 10-17.
Akın, U. ve Koçak, R. (2007). Öğretmenlerin sınıf yönetimi becerileri ile iş doyumları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 13(51), 353–370.
Akıncı, Z. B. (1998). Kurum kültürü ve örgütsel iletişim. İstanbul: İletişim Yayınları.
Akşit Aşık, D. (2010). Çalışanların iş doyumunu etkileyen bireysel ve örgütsel faktörler ile sonuçlarına ilişkin kavramsal bir değerlendirme. Türk İdare Dergisi, 467, 31-51.
Aliyev, R. (2004). Türkiye Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti devlet liselerinde çalışan öğretmenlerin işdoyumu açısından karşılaştırılması.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Allix, M.N. (2000). Transformational leadership, democratic or despotic?, Educational Management & Administration, 28(1), 7-20.
Anita, S. (2012). Jobsatisfaction in insurance sector: an empirical investigation. International Journal of Engineeringand Management Sciences, 3(4) 425-432.
Archer LR., Keever RR., Gordon RA., Archer, RP. (1991). The relationship between resident’s characteristics, their stres experiences, and their psychosocial adjustment at one medical school. AcadMed, 66(5), 301–303.
Arıcak, T. (1999). Grupla psikolojik danışma yoluyla benlik ve mesleki benlik saygısının geliştirilmesi.(Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Universitesi. İstanbul.
Ataklı, A., Dikmentaş E., Altınışık, S. (2004). Üniversite Hastanelerinde Çalışan Yöneticive Klinik Sekreterlerinin İş Doyumu, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 6(2),
Avolio, B. J.,& Bass, B. M. (2002). Developing potential across a full range of leadership cases on transactional and transformational leadership. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Aydın, D. (2006). Eğitim Kurumları Çalışanlarında İş Doyumu (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Balcı, A. (1985). Eğitim yöneticisinin iş doyumu. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
Balcı, A. (1995). Sosyal bilimlerde araştırma. Ankara: 72 TDFO Bilgisayar- Yayıncılık San. Tic. Ltd. Şti.
Baltaş, A. (2002). Değişim içinden geleceğe doğru ekip çalışması ve liderlik. Remzi Kitabevi: İstanbul
Bass, B. M. (1998). Transformational leadership: Industrial, military, and educational impact. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Bass, B. M.,&Avolio, B. J. (1994). Introduction. In B. M. Bass, & B. J. Avolio (Eds.) Improving organizational effectiveness through transformational leadership. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Bass, B.M. (1985). Leadership: good, beter, best, organizationaldynamics. NY: Academy of Leadership.
Başaran, .E. (1994). Türkiye eğitim sistemi. Ankara: Nobel.
Başaran, İ.E. (1992). Yönetimde İnsan İlişkileri: Yönetsel Davranış. Ankara: Gül Yayınevi.
Bilir, E.M. (2007). Öğretmen algılarına göre ilköğretim okul yöneticilerin dönüşümcü liderlik özellikleriyle öğretmenlerin iş doyumu ilişkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Camp, S.D. (1994). Assessing the effects of organisational commitment and job satisfaction on turnover: An event history approach. Prison Journal, 74(3),279-306.
Celep, C. (2004). Eğitim Örgütlerinde Dönüşümsel Önderlik. Ankara: Anı Yayıncılık.
Chelladurai, P. (1999). Human Resource Management in Sportand Recreation. Champagne, IL: Human Kinetics.
Cranny, C.J., Smith, P.C. & Stone. E.F. (1992). Jobsatisfaction: How people feel about their Jobs and how it affects their performance. New York: Lexington.
Çakır, Ö. (2005). AÜ. AÖF. İngilizce öğretmenliği lisans programı ve eğitim fakülteleri İngilizce öğretmenliği lisans programı öğrencilerinin mesleğe yönelik tutumları ve mesleki yeterlik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(9), 27-42.
Çelik, K. (2012). The effect of occupational commitment and job satisfaction on turnover intention of research assistants. Energy Educ Sci Technol Part B: Social and Educational Studies. Special Issue.1289-1293.
Çelik, V. (2000). Eğitimsel Liderlik (2. baskı). Ankara: Pegem A Yayınevi.
Davis, K. (1982). İşletmelerin insan davranışı, örgütsel davranış (Çev. K. Tosun ve diğerleri), İstanbul: İ.Ü. İşletme Fakültesi.
Değirmenci, S. (2006). Lise Yöneticilerinin Kültürel Liderlik Rollerinin Öğretmenlerin İş Doyumuna Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
Demirel, F. (2006). Sınıf öğretmenlerinin iş doyum düzeyleri (Denizli ili Örneği). (YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Denizli.
Demirsoy, E., Aycan, A. ve Uçan, Y. (10-12 Ekim 2010). Beden eğitimi öğretmenlerinin iş doyumu ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi.11.Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, Antalya.
Demirtaş, H. (2010). Dershane öğretmenlerinde örgütsel bağlılık ve iş doyumu. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 11(2), 177-206.
Dilsiz, B. (2006). Konya ilindeki ortaöğretim okullarında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerinin bölgelere göre değerlendirilmesinin çok değişkenli istatistiksel analizi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü:Konya.
Doğan, N. (2005). İlköğretim okulu müdür yardımcılarının iş doyumu (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
Dursun, Y.(2009). Öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ile yöneticileri için algıladıkları dönüşümcü ve etkileşimci liderlik stilleri arasındaki ilişki (Karabük ilköğretim okulları örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü:Ankara.
Dümen, G. (2008). Dönüşümcü liderlik davranışlarının personelin iş tatminine etkisi ve bir askeri birlikte uygulama çalışması (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Eraslan, L. (2004a). Okul düzeyinde dönüşümcü liderlik. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi (6)1, 1-22.
Eraslan, L. (2004b). Liderlikte post-modern bir paradigma: Dönüşümcü liderlik. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 1(1), 1-32. Erişim: http://www.InsanBilimleri.com
Erçetin, Ş. (2000). Lider sarmalında vizyon. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Eren, E. (2004). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi, Beta Yayınları, 7. Baskı, İstanbul.
Eroğlu, F. (1998). Davranış bilimleri. İstanbul: Beta.
Eroğlu, G.Ş. (2009). Örgütsel adalet algılaması ve iş tatmini hakkında bir araştırma (Yayımlanmamış Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
Eroğlu, U. (2001). İnsan kaynakları yönetiminde yeni yönelimleri hazırlayan iki güç sanal organizasyonlar ve stratejik tabanlı düşünce. Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi.3(2).
Gökçen, D. (2008). Dönüşümcü liderlik davranışlarının personelin iş tatminine etkisi ve bir askeri birlikte uygulama çalışması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Gül, İ. (2009). Okul Yöneticilerinin Liderlik Yaklaşımlarının Okul-Çevre İlişkileri Üzerinde Etkisinin Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Günbayı, İ. (1999). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş doyumu. (Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Günbayı, İ. ve Toprak, D. (2010). İlköğretim okulu sınıf ve özel sınıf öğretmenlerinin iş doyum düzeylerinin karşılaştırılması. İlköğretim Online, 9(1), 150-169.
Gündüz H.B., Beşoluk, Ş., Önder, İ. (2011). Karmaşık sistemlerde liderlik bakışıyla: DNA liderlik. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 8(1), 520-544. Erişim: http://www.InsanBilimleri.com
Isen, A. M.,& Baron, R. A. (1991). Positiveaffect as a factor in organizational behavior. In B. M. Staw & L. L. Cummings (Eds.), Research in organizational behavior (Vol. 13, 1–53). Greenwich, CT: JAI Press.
Karadağ, E., Başaran, A., & Korkmaz, T. (2009). İlköğretim okulu öğretmenlerinin algıladıkları liderlik biçimleri ile iş doyumları arasındaki İlişki. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), 32–45.
Karasar, N., (1999). Bilimsel arastırma yontemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karip, E. (1998). Dönüşümsel liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 4(16), 443–465
Keegan, A.E. and Hartog, D.N.D. (2004). Transformational Leadership in a Project-Based Enviroment: A Comparative Study of The Leadership Styles of Project Managers and Line Managers. Project Management, 22, 609–617
Koçak, T. (2006). Okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik stilleri ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki (Ankara ili örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü:,Ankara. .
Lam, S.S.K. (1995). Quality management and job satisfaction: An empirical study. International Journal of Quality and Reliability Management, 12(4), 72-78.
Leithwood K. A. ve Poplin, M.S. (1992). The move toward transformational leadership. Educational Leadership. 49(5), 8-12.
Okpara, J.O. (2006). The relationship of personal characteristics and job satisfaction: A study of Nigerian managers in the oil industry.The Journal of American Academy of Business, 10(1), 50.
Özalp, İ. ve Öcal, H. (2000). Örgütlerde dönüştürücü liderlik yaklaşımı. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3(4),
Özden, Y. (1998). Eğitimde Dönüşüm: Yeni Değer ve Oluşumlar. Ankara: Pegem Özel Eğitim ve Hizmetleri. Önder Matbaacılık.
Özer, G. ve Günlük, M.(2009). Örgütsel adaletin muhasebecilerin iş memnuniyeti ve işten ayrılma eğilimine etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 9(2), 459–485.
Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2001). Örgütsel davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
Robbins, S.P. (1994). Örgütsel davranışın temelleri (Çev. S.A. Öztürk). Eskişehir: Etam.
Sarpkaya, R. (2000). Liselerde çalışan öğretmenlerin iş doyumu. Amme İdaresi Dergisi. 33(3), 111-124.
Sempane, M.,Rieger, H.. & Roodt, G. (2002). Job satisfaction in relation to organisational culture. South African Journal of Industrial Psychology, 28(2),23-30.
Serinkan, C. (2008). Liderlik ve Motivasyon: Geleneksel ve Güncel Yaklaşımlar (1.baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Stone, A.G.,Russel, R.F. ve Patterson, K. (2003). Transformational versus servant leadership: A difference in leader focus. School of Leadership Studies, Recent University.
Stronge, J. H. (2007). Qualities of effectiveteachers (2nd ed.). Alexandria, Virginia: Association for Supervision and Curriculum Development.
Stronge, J. H.,Tucker, & P. D., Hindman, J. L. (2004). Handbook for qualities of effective teachers. Alexandria, USA: Association for Supervision and Curriculum Development.
Şişman, M. (2004). Öğretim liderliği. Ankara: PegemA.
The Transformational Leadership Report. (2007). www.transformationalleadership.net
Tok, T. N. (2012). Teacher candidates’ attitudes towards the teaching profession in Turkey. AlbertaJournal of EducationalResearch, 58(3), 381-403.
Tok, T. N. (2013). Teachers’ job satisfaction and organizational commitment in Turkey. International Journal of Engineering and Management Sciences, 4(2), 250-265.
Töremen, F ve Yasan, T. (2010). İlköğretim okulu yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özellikleri (Malatya ili örneği). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 27–39.
Tunacan, S. (2005). Beykoz İlçesindeki Lise Öğretmenlerinin İş Doyumunu Etkileyen Faktörleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Visser, P.,Breed, M., & vanBreda, R. (1997). Employee satisfaction: A triangulation approach. South African Journal of Industrial Psychology, 23(2), 19-24.
Yavuz, E. (2008). Dönüşümcü ve etkileşimci liderlik davranışının örgütsel bağlılığa etkisinin analizi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yılmaz, A. ve Boğa Ceylan, B. (2011). İlköğretim okul yöneticilerinin liderlik davranış düzeyleri ile öğretmenlerin iş doyumu ilişkisi. Kuram ve Uygulamada EğitimYönetimi. 17(2), 277–394.
Yılmaz, K. &Altınkurt, Y. (2012). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki. Kastamonu Education Dergisi, 20(2), 385-402.
Yılmaz, K. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş doyumu düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2(2), 1–14.
Zaman, O. (2006). Ortaöğretim kurumlarında çalışan alan dışından atanmış rehber öğretmenlerin iş doyumları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Authors can retain copyright, while granting the journal right of first publication. Alternatively, authors can transfer copyright to the journal, which then permits authors non-commercial use of the work, including the right to place it in an open access archive. In addition, Creative Commons can be consulted for flexible copyright licenses.
©1999 Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
