Türk Felsefesinin İmkanı Üzerine

Abstract

Türkiye’de farklı tarzlarda nitelendirilmekle birlikte bir felsefe etkinliği vardır. Varolan felsefe etkinliği dayandığı zeminler, ilgilendiği sorunlar, elde ettiği birikimler ve yöneldiği hedefler bakımından yaklaşık bir asırdır da düzenli olmamakla birlikte kısa aralıklarla sorgulanmaktadır.1 Bir felsefe geleneği oluşturmak veya mevcut düşünce gelenekleri ile bağlantılı olarak yeniden yapılandırma gayretleri ile felsefe etkinliğimiz kendini dünya felsefeleri ile mukayese etmeye ve dünya felsefesi içindeki yerini görmeye de çalışmaktadır.2 Bütün bu çalışmaların başlangıçta ‘Bizde Felsefe’, veya ‘Türkiye’de Felsefe’ şeklinde yapılırken son zamanlarda Türk Felsefesi başlığı ile yapılmakta oluşu -deyimin muhtevası için düşünülenler farklı olmakla birlikte- felsefe etkinliğimizin kendine güveninin oluştuğu şeklinde anlaşılabilir. Bu deyimle kastedilenlerin ortak yönü –her ne kadar bazıları Türkçe’yi felsefe için yeterli görmese de- Türkçe’de yürütülen felsefe etkinliğidir. Diğer konular söz konusu olduğunda zaman zaman kendini gizleyen yanlı bir bakış açısı ile bazıçalışma tarz, konu ve türlerini felsefe olarak kabul etmeyen anlayışlar olduğu da görülebilmektedir. Hatta felsefeciliği ve felsefe öğretimini ancak belli türden kişilerin vermesi gerektiği şeklindeki bir yaklaşımla bir sınıf teşekkülü veya uzmanlık taassubu fikrini uyandıran yaklaşımlar sezilmektedir. Felsefe eğitiminin orta ve yüksek okullarda yer almasından bu yana süren bir ayrılıkla felsefeyi3 İslam felsefesi/İslam Düşüncesi ekseninde anlayanlarla Batı Düşüncesi/Aydınlanma akımı veya Batı Düşüncesi/ Yeni-Pozitivizm/Analitik felsefe şeklinde düşünenlerin bir mücadele içinde oldukları ve hatta Z.Direk’in ifadesi ile ‘kutuplaşma’4 içinde oldukları görülmektedir.5 Felsefe etkinliğini belli bir akıma, belli bir alana, belli bir medeniyet çevresine ve belli bir tarihsel döneme hasretmenin meşruiyetini sorgulamaksızın savunulan bu görüşlerin değerlendirmesi bu yazının konusu dışındadır.