Comparison between archaeological findings and level changes of Van Lake during the Holocene<p>Holosendeki Van Gölü seviye değişimleri ile arkeolojik bulguların karşılaştırılması
Keywords:
Van Lake, climate changes, archaeological settlements, Holocene, GIS, Van Gölü, iklim değişimi, arkeolojik yerleşme, Holosen, CBS.Abstract
In this study, a comparison has been made between the research results on climatically induced lake level changes at Van Lake during the Holocene and archaeological excavations and surveys near the Van Lake and aimed at exposing the research results, consistency and in inconsistencies. In this respect, the main goal of this study is to overcome the deficiencies with integrating the results of the scientifically diverse two branches which were conducted in the same study site and are unaware of each other’s research findings. Studies of climatic and the lake level changes in the Van region based on sediment cores taken in different dates (i.e. 1974, 1990 and 2004) and excavations with survey results of archaeological settlements, located near the Van Lake and down to Chalcolithic period, were compared in this study. Especially, Van Lake level changes were modelled using 10-m Digital Elevation Model (DEM) based on 1:25000 topographic contours and bathymetric maps of Van Lake produced by Wong and Degens (1978). Using different levels of the Van Lake in different periods, the lake area and volume were calculated. The results show that Van Lake level changes in the Holocene are given only three studies which are Degens et al. (1978), Landmann et al. (1996a) and Reimer et al. (2009). However, Landmann et al. and Reimer et al. studies have conflict with the existing archaeological findings and settlements near the Van Lake. The other scientific researches focused mostly on climatic change in east Anatolia not lake level changes. Also, being no clear information about the lake level especially in the mid- Holocene period is the most important result of this study.
Özet
Bu çalışmada, Holosen’de Van Gölü çevresinde meydana gelen iklim değişimleri ve bu değişimlerin Van Gölü seviyesine etkilerinin araştırıldığı çalışmalarla, Van Gölü kıyısında yapılan arkeolojik kazı sonuçlarının karşılaştırılması ve çalışma sonuçlarındaki tutarlılık ve tutarsızlıkların ortaya konması hedeflenmiştir. Bu bakımdan çalışmadaki ana amaç, aynı bölgede iki farklı bilimsel alan tarafından yürütülen ve birbirinin araştırma bulgularından habersiz olan çalışmalara ait sonuçların entegrasyonu ile eksikliğin giderilmek istenmesidir. Çalışmada, Van Gölü’nden değişik dönemlerde (1974, 1990 ve 2004) alınan karotlara bağlı olarak üretilen iklim değişikliği ve Van Gölü seviye değişimi senaryoları ile, Van Gölü kıyısında bulunan ve Kalkolitik döneme kadar inen yerleşmelere ait kazı ve yüzey araştırmaları sonuçları karşılaştırılmıştır. Özellikle göl tabanı karotlarına bağlı olarak üretilen Van Gölü seviye değişimleri 1:25000 ölçekli topografya haritaları ile Wong ve Degens (1978) tarafından üretilen Van Gölü batimetri çalışması birleştirilerek, 10 m DEM verisine bağlı seviye değişimleri modellenmiş, bu seviye değişimlerinde ortaya çıkan göl alanı ve hacim hesaplamaları yapılmıştır. Van Gölü’ndeki seviye değişimlerinin verildiği Degens vd. (1978), Landmann vd. (1996a) ve Reimer (2009) çalışmalarından, özellikle Landmann vd. ve Reimer vd.’nin vermiş olduğu seviyeler Van Gölü kıyısındaki bazı arkeolojik bulgular ile çelişkiye düşmektedir. Diğer çalışmalarda Van Gölü seviye değişimlerine değinilmemiş sadece Holosen’deki iklim değişimleri üzerinde durulmuş, göl seviyesinin alçalması ve yükselmesi şeklinde izafi tanımlamalarda bulunulmuştur. Bu çalışma ayrıca özellikle orta Holosen’deki Van Gölü seviye değişimleri hakkında net bir bilginin olmadığını da ortaya koymuştur.
Downloads
Metrics
References
Ariztegui, D., Asioli, A., Lowe, JJ., Trincardi, F., Vigliotti, L., Tamburini, F., Chondrogianni, C., Accorsi, C.A., Bandini Mazzanti, M., Mercuri, A.M., van der Kaars, S., McKenzie, J.A. and Oldfield, F. 2000. Palaeoclimate and the formation of sapropel S 1: inferences from Late Quatemary lacustrine and marine sequences in the central Mediterranean region. Palaeogeography, Palaeoclimnatology, Palaeoecology 158, 215- 40.
Arz, H.W., Lamy, F., Pätzold, J. 2006. A pronounced dry event recorded around 4.2 kyr in brine sediments from the Northern Red Sea. Quaternary Research 66, 432–441.
Atalay, İ. 1987. Türkiye Jeomorfolojisine Giriş (Genişletilmiş 2. Baskı), Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No:9, İzmir.
Bar-Matthews, M., Ayalon, A., Kaufman, A. and Wasserburg, G. 1999. The eastem Mediterranean palaeoclimate as a reflection of regional events: Soreq Cave, Israel. Earth and Planetary Science Letters 166, 85-95.
Burney, C. A. 1957. “Urartian Fortresses and Towns in the Van Region”, AnSt. VII, 35-53, İstanbul.
Burney, C.A. 1958. Eastern Anatolia in the Chalcalotic and Early Bronz Age, Anatolian Studies VIII, 157-209.
Blunier, T., Chapellaz, J., Schwander, J., Stauffer, B. and Raynaud, D. 1995. Variations in atmospheric methane concentrations during the Holocene epoch. Nature 374, 46-49.
Cullen, H.M. and de Menocal, P.B. 2000. North Atlantic influence on Tigris-Euphrates streamflow. Int. J. Climatology, 20: 853-863.
Cullen, H.M., DeMenocal, P.B., Hemming, S., Hemming, G., Brown, F.H., Guilderson, T. et al. 2000. Climate change and the collapse of the Akkadian empire: Evidence from the deep sea. Geology 28: 379–382.
Christol A., Kuzucuoğlu C., Fort M., Karabiyikoğlu M., Mouralis D., Brunstein D., Doğu AF., Akköprü E., Fontugne M., Zorer H. 2008. Apports de l’étude Géomorphologique des terrasses fluvio-lacustres du lac de Van (Turquie) à la connaissance des paléoenvironnements en Anatolie orientale. In Paysages et Environments. De la reconstitution du passé aux modèles prospectifs, Galop D. (Ed). Annales littéraires, Série «Environnement, sociétés et archéologie », P.U. de Franche-Comté, Besançon.
Çavuşoğlu, R. 2011. Eski Erçiş-Çelebibağı Höyüğü Tunç ve Demir Çağı Tabakaları Üzerine Bir Değerlendirme. Belleten.
Çilingiroğlu, A. 1993. “Van-Dilkaya Höyüğü Kazıları Kapanış” XIV. Kazı Sonuçları Toplantısı-I, 469-489, Ankara.
Çilingiroğlu A. ve Salvini M. 2001. Ayanis I. Ten Years’ Excavations at Rusahinili Eiduru-kai 1989-1998, in Documenta Asiana VI, Roma.
Dansgaard, W., Johnsen, S.J., Clausen, H.B., Dahl-Jensen, D., Gundestrup, N.S., Hammer, C.U., Hvidberg, C.S., Steffensen, J.P., Sveinbi6rnsdottir, A.E., Jouzel. J. and Bond, G. 1993. Evidence for general instability of past climate from a 250-kyr ice record. Nature 364, 218-20.
Degens, E.T. ve Kurtman, F. 1978. Van Gölü Jeolojisi. MTA Yayınları 169, Ankara, 158.
Degens, E.T., Wong, H.K., Kurtman, F. And Finckh, P. 1978. Geological development of Lake Van: A Summary. Van Gölü Jeolojisi (Ed. Degens ve Kurtman). MTA Yayınları 169, Ankara.
Dewey J.F., Hempton M.R., Kidd W.S.F., Sqaroğlu F., Sqengör A.M.C. 1986. Shortening of continental lithosphere: the neotectonics of eastern Anatolia – a young collision zone, in: Coward M.O., Ries A.C. (Eds.), Collisional Tectonics, Geological Society Special Publication no. 19, Geological Society, London, pp. 3–36.
de Menocal, P., Ortiz, J., Guilderson, T., Sarnthein, M. 2000. Coherent high- and low-latitude climate variability during the Holocene warm period. Science 288, 2198–2202.
Doğu, AF., Kuzucuoğlu, C., Mouralis, D., Akköprü, E., Christol A., Brunstein, D., Fontugne, M., Fort, M., Guillou, H., Karabıyıkoğlu, M., Kıyak, N., Lamothe, M., Scaillet, S., Reyss, J.L., Zorer, H. 2008. Doğu Anadolu, Van Gölü Havzası Geç Pleistosen ve HolosenEvrimi: Volkanizma, Çevre ve İklimsel Değişimler ve İnsan Toplulukları, TÜBİTAK Projesi No:105Y125.
Drysdale, R., Zanchetta, G., Hellstrom, J., Maas, R., Fallick, A., Pickett, M., Cartwright, I., Piccini, L. 2006. Late Holocene drought responsible for the collapse of Old World civilizations is recorded in an Italian cave flowstone. Geology 34, 101–104.
Emeis, K.C., Struck, U., Schulz, H.M., Rosenberg, R., Bernasconi, S., Erlenkeuser H. et al. 2000. Temperature and salinity variations of Mediterranean Sea surface waters over the last 16,000 years from records of planktonic stable oxygen isotopes and alkenone unsaturation ratios. Palaeogeography Palaeoclimatology Palaeoecology 158: 259–280.
Enzel, Y., Ely, L.L., Mishra, S., Ramesh, R., Amit, R., Lazar, B., Rajaguru, S.N., Baker, V.R., Sandler, A. 1999. High-resolution Holocene environmental changes in the Thar Desert, northwestern India. Science 284, 125–128.
Ercan, T., Fujitani, T., Molsuda, J., Notsu, K., Tokel, S., Tadahide, U.İ. 1990. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Neojen-Kuvaterner volkanitlerine ilişkin yeni jeokimyasal, radyometrik ve izotopik verilerin yorumu. MTA Dergisi 110, 143-64.
Gasse, F. 2000. Hydrological changes in the African tropics since the Last Glacial Maximum. Quaternary Science Reviews 19, 189–211.
Gasse, F., Arnold, M., Fontes, J.C., Fort, M., Gilbert, E., Huc, A., Bingyan, L., Yuanfang, L. Quic, L., Melieres, F., Van Campo, E., Fubao, W. And Quingsong, Z. 1991. A 13000-ywer climate record from western Tibet. Nature, 353:742-745.
Gasse, F. And Fontes, J.C. 1992. Climatic changes in northwest Africa during the last deglation (16-7 ka BP). In: E.Bard and W.S. Broecker (Editors), The Last Deglaciation: Absolute and Radiocarbon Chronologies (NATO ASI Ser., 1,2). Springer, Berlin, pp. 295-325.
Haas, J.N., Richoz, I., Tinner, W. and Wick, L. 1998. Synchronous Holocene climatic oscillations recorded on the Swiss Plateau and at timberline in the Alps. The Holocene 8, 301-309.
Karaoğlu, Ö., Özdemir, Y., Tolluoğlu, Ü., Karabıyıkoğlu, M., Köse, O., Froger, JL. 2005. Stratigraphy of the volcanic product around Namrut Caldera: Implications for reconstriction of the Caldera formation. Turksih Jorunal of Earth Science, Vol. 14,123-143.
Kempe, S. 1977. Hydrographie, Warvenchronologie und organische Geochemie des Van Sees, Osttürkei. Dissertation, Mitt Geol-Palaeont Inst Univ Hamburg 47:125–228.
Kempe, S. and Degens, E.T. 1978. Lake Van varv records: The past 10.420 years. Van Gölü Jeolojisi (Ed. Degens ve Kurtman). MTA Yayınları 169, 56-64, Ankara.
Kılıç, S. 2008. Van Gölü'nün güneybatısındaki Tatvan Kalesi'nin yok ediliş öyküsü ve Uaiais Kalesi'nin yeni sorunu, Muhibbe Darga Armağanı, İstanbul, Sadberk Hanım Müzesi.
Kılıç, S. 2006. Van Gölü Havzası Prehistoryası ve Tilkitepe’nin Bugünkü Durumu, I. Van Gölü Havzası Sempozyumu Bildiriler Kitabı, sy. 31-40.
Kuzucuoğlu, C., Christol, A., Mouralis, D., Doğu, A.F., et al. 2010. Formation of the Upper Pleistocene terraces of Lake Van (Turkey), Journal of Quaternary Sicence, 25 (7), 1124-1137.
Konyar, E. 2004. Doğu Anadolu Erken Demir Çağı Kültürü: Arkeolojik Kazı ve Yüzey Araştırmaları Bulgularının Değerlendirilmesi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
Konyar, E. 2006. “An Ethno-Archaeological Approach to the “Monumental Rock Signs” in Eastern Anatolia”, Colloquium Anatolicum V, 113-126.
Konyar, E. 2011a. Excavations at the Mound of Van Fortress/Tuspa. Colloquium Anatolicum X, Ayrıbasım. 147-167.
Konyar, E. 2011b. Urartuda Mezar Tipleri ve Gömü Adetleri. Urartu Doğu’da Değişim (Ed. K. Köroğlu, E. Konyar). 206-233. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş.
Korfmann, M. 1982. Tilkitepe. Die ersten Ansätze prähistorischer Forschung in der östlichen Türkei, Istanbuler Mitteilungen Beiheft 26. Verlag Ernst Wasmuth, Tübingen.
Lake, K. 1940. Van’da Yapılan Hafriyat (1938), ürk Tarih Arkeoloji ve Etnografya Dergisi 4, 179-190.
La Fontaine, C.V., Bryson, R.A. & Wendland, W.M. 1990. Airstream regions of North Africa and the Mediterranean. Journal of Climate, 3: 366-372
Lamy, F., Arz, H.W., Bond, G.C., Bahr, A. & Pätzold, J. 2006. Multicentennial-scale hydrological changes in the Black Sea and northern Red Sea during the Holocene and the Arctic/North Atlantic Oscillation. Paleooceanography, 21: 1008-1019.
Landmann, G., Reimer, A., Kempe S. 1996a. Climatically induced lake level changes at Lake Van, Turkey, during the Pleistocene/Holocene transition. Global Biogeochem Cycles 10: 797–808.
Landmann, G., Reimer, A., Lemcke, G., Kempe, S. 1996b. Dating Late Glacial abrupt climate changes in the 14,570 years long continuous varve record of Lake Van/Turkey. Paleogeogr Paleocl Paleoecol 122:107–118.
Lehmann- Haupt, C.F. 1931. Armenien einst und jetzt II, Berlin.
Litt, T., Krastel, S., Sturm, M., Kipfer, R., Örçen, S., Heumann, G., Franz, S.O, Ülgen, U.B., Neissen, F. 2009. PALEOVAN, International Continental Scientific Drilling Program (ICDP): site survey results and perspectives. Quaternary Sicence Reivews 28, 1555-1567.
Notsu, K., Fujitani, T. Ui., Matsuda, J., Ercan T. 1995. Geochemical features of collision-related volcanic rocks in central and astern Anatolia, Turkey. Journal of Volcanology and Geothermal Research 64. 171-192.
Özfırat, A. ve Marro, C. 2004. 2003 Yılı Van, Ağrı ve Iğdır İlleri Yüzey Araştırması, Kültür ve Turizm Bakanlığı, 22. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2. Cilt, 299-316.
Payne, M.R. 2006. Urartu Çivi Yazılı Belgeler Kataloğu, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
Pfeiffer, R.H. 1940. The Excavations at Van in 1939. Bulletin of the American Schools of Oriental Research, No. 78. pp. 31-32.
Reimer, A. 1995. Hydrochemie und Geochemie der Sedimente und Porenwasser des hochalkalinen Van Sees in Der Osttürkei, Ph.D. thesis, 123 pp. Fac. Geosci., Univ. Of Hamburg, Germany.
Reimer, A., Landmann, G. And Kempe, S. 2009. Lake Van, Eastern Anatolia, Hydrochemistry and History, Aquat Geochem 15: 195-222.
Reilly, E.B. 1940. “Tilkitepe’de İlk Kazılar (1937)”, Türk Tarih Arkeoloji ve Etnografya Dergisi 4, 1940, 135 – 145.
Rein, B., and Negendank, J.F.W. 1993. Organic carbon contents of sediment from Lake Schalkenmehrener Maar: A paleoclimate indicator. In: JFW Negendank and B. Zolitschka (Editors), Paleolimnology of Europena Maar Lakes (Lecture Notes Earth Science) Springer, Berlin, pp. 163-171.
Roberts, N. and Wright, H.E. 1993. Vegetational, lake-level, and climatichistory of the Near East and Southwest Asia. In Wright, H.E., Kutzbach,J.E., Webb, T. III, Ruddimann, W.F., Street-Perrott, F.A. and Bartlein,P.J., editors, Global climates since the last glacial maximumn, Minneapolis:University of Minnesota Press, 194-220.
Roberts, N., Reed, J., Leng, M.J., Kuzucuoglu, C., Fontugne, M.,Bertaux, J., Woldring, H., Bottema, S., Black, S., Hunt, E. and Karabiyikoglu, M. 2001. The tempo of Holocene clinmatic change in the easternMediterranean region- new high-resolution crater-lake sediment data fromcentral Turkey. The Holoceuie.
Roberst, N., Eastwood, W., Kuzucuoğlu, C., Fiorentino, G. And Caracuta, V. 2011. Climatic, vegetation and cultural change in the eastern Mediterranean during the mid-Holocene environmental transition, Holocene 21 (1), 147-162.
Salvini, M. 1995. Geschichte und Kultur der Uraraer, Darmstadt.
Salvini, M. 2006. Urartu Tarihi ve Kültürü, İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Sevin, V. 2006. Keçikıran: Van Bölgesi'nde Yarım Kalmış Bir Urartu Projesi, Hayat Erkanal'a Armağan. Kültürlerin Yansıması. Studies in Honor of Hayat Erkanal. Cultural Reflections, ed. B. Avunç. İstanbul, Homer Kitabevi: 667-674.
Staubwasser, M., Sirocko, F., Grootes, P., Segl, M. 2003. Climate change at the 4.2 ka BP termination of the Indus valley civilization and Holocene south Asian monsoon variability. Geophysical Research Letters 30, 1425 doi:10.1029/2002GL016822.
Staubwasser, M. and Weis, H. 2006. Holocene climate and cultural evolution in late prehistoric-early historic West Asia, Quaternary Research 66, 372-387.
Stevens, L.R., Wright Jr, H.E, Ito, E. 2001. Proposed changes in seasonality of climate during the Lateglacial and Hlocene at Lake Zeribar, Iran. The Holocene 11(6), pp 747-755.
Sqengör A.M.C., Yılmaz Y. 1981. Tethyan evolution of Turkey: a plate tectonic approach, Tectonophysics 75, 181–241.
Tarhan, M. T. 1994. "Recent Research at the Urartian Capital Tushpa", Tel Aviv 21, 22-57, Tel Aviv.
Tarhan, M.T. ve Sevin, V. 1993. XIV. Kazı Sounçları Toplantısı I, 407-429, Ankara.
Tarhan, M.T.- Sevin, V. 1994. "Van Kalesi ve Eski Van Şehri Kazıları 1990 Yılı Çalışmaları." Belleten LVII- 220, 843-861, Ankara.
Thureau-Dangin, F. 1912. Une relation de la huitieme campagne de Sargon, Berlin.
Tinner, W. and Lotter, A.F. 2001. Central European vegetation response to abrupt climate change at 8.2 ka. Geology 29, 551-54.
Todd, I.A. 1983. Tilkitepe. Die ersten Ansätze prähistorischer Forschung in der östlichen Türkei by Manfred Korfmann, American Journal of Archaeology, Vol. 87, No. 4, pp. 555-556.
Uluçam, A. 1993. Eski Erciş Kalesi ve Çelebibağı Selçuklu Mezarlığı Kazısı 1992, 21. Kazı Sonuçları Toplantısı II, 487-511, Ankara.
Uluçam, A. 2000. Eski Erciş-Çelebibağı Mezarlığı ve Mezar Taşları, Ankara.
van Zeist, W. and Bottema, S. 1977. Palynological investigations in western Iran. Palaeohistoria 24, 19-85.
van Zeist, W. and Bottema, S. 1991. Late Quaternary Vegetation of the Near East. Beihefte zurn Tiibinger Atlas des Vorderen Orients 18, Wiesbaden, Germany: Reichert, 156 pp.
van Zeist, W. and Woldring, H. 1978. A pollen profile from Lake Van: A preliminary report, The Geology of Lake Van (Ed. Degens and Kurtman), MTA Yayınları 169 p.115-123. Ankara.
Weiss H, Courty M-A, Wetterstrom W, Guichard F, Senior L, Meadow R et al. 1993. The genesis and collapse of third millennium North Mesopotamian civilization. Science 261: 995–1004.
Weiss, H. 2000. Beyond the Younger Dryas: Collapse as Adaptation to Abrupt Climate Change in Ancient West Asia and the Eastern Mediterranean. In: Bawden, G., Reycraft, R. (Eds.), Confronting Natural Disaster: Engaging the Past to Understand the Future. University of New Mexico Press, Albuquerque, pp. 75–98.
Weiss, H. 2003. Ninevite Periods and Processes. In: Rova, E.,Weiss, H. (Eds.), The Origins of North Mesopotamian Civilization. Subartu IX, Brepols, Turnhout, pp. 593–624.
Weiss, H. and Bradley, R.S. 2001. What drives societal collapse? Science 291, 609-10.
Weninger, B., Alram-Stern, E., Bauer, E., Clare, L., Danzeglocke, U., Jöris, O., Kubatzki, L., Rollefson, C., Todorova, H., van Andel, T. 2006. Climate Forcing due to the 8200 cal BP event observed at Early Neolithic sites in the Eastern Mediterranean. Quaternary Research 66, 401–420.
Wick, L., Lemcke, G. and Sturm, M. 2003. Evidence of Lateglacial and Holocene climatic change and human impact in eastern Anatolia: high resolution pollen, charcoal, isotopic and geochemical records from the laminated sediments of Lake Van, Turkey. Holocene 13:665–675.
Wick, L. and Tinner, W. 1997. Vegetation changes and timberline fluctuations in the Central Alps as indicators of Holocene climatic oscillations. Arctic and Alpine Research 29, 445-58.
Wong, H.K. and Degens, E.T. 1978. The bathymetry of Lake Van, eastern Turkey. (Ed. Degens ve Kurtman). MTA Yayınları 169, 6-11. Ankara.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Authors can retain copyright, while granting the journal right of first publication. Alternatively, authors can transfer copyright to the journal, which then permits authors non-commercial use of the work, including the right to place it in an open access archive. In addition, Creative Commons can be consulted for flexible copyright licenses.
©1999 Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
