The use of patient education Roy Adaptation Model haemodialysis<p>Roy Adaptasyon Modelinin hemodiyaliz hasta eğitiminde kullanımı
Keywords:
Roy Adaptation Model, haemodialysis, patient, education, adaptation, Roy Adaptasyon Modeli, hemodiyaliz, hasta, eğitim, uyumAbstract
Chronic diseases are pathological changes which are non-healing, rapidly progressive, often causing disabilities and deficiencies, and individual to experience physical, psychological, social, economical limitations and pain, requiring long-term special care and control. For these reasons, chronic patients are a primary or secondary stressor for the individual, family and society. Thus, the application of professional nursing models and selection of the accurate model are very important in the treatment of such diseases as they enable the compliance to treatment. The reason for selecting the Roy Adaptation Model as a nursing application in the treatment of patients with chronic renal failure is that this model handles the patient with an “integrated” approach. Because patients with CRF are exposed to a number of physical, psychological and social changes. Hemodialysis that is applied in the treatment of this disease affects the physiological needs, self-concepts, moods, social relations, roles and working lives of individuals. The Adaptation Model that was developed by Roy is a model that was prepared by considering all these needs. This article was written in an attempt to show the benefits of using the Roy Adaptation Model in the hemodialysis patient training.
Özet
Kronik hastalıklar tam olarak iyileşmeyen, sürekli ilerleyen, çoğu kez kalıcı sakatlıklara yol açan, bireylerin fiziksel, psikolojik, sosyal, ekonomik sınırlılıklar ve ağrı yaşamasına neden olan, uzun süreli özel bakım ve kontrol gerektiren geriye dönüşsüz patolojik değişikliklerdir. Kronik hastalıklar birey, aile ve toplum için primer ya da sekonder bir stresördür. Bu nedenle, bu tür hastalıkların tedavisinde profesyonel hemşirelik modellerinin uygulanması hastalığa uyumu kolaylaştırdığı için doğru modelin seçilmesi son derece önemlidir. Kronik böbrek yetmezliği olan hastaların tedavisinde bir hemşirelik uygulaması olarak Roy Adaptasyon Modeli’nin seçilmesinin nedeni bu modelin hastayı “bütüncül” bir yaklaşımla ele almasıdır. Çünkü, KBY olan hastalar fiziksel, psikolojik ve sosyal yönlerden birçok değişikliğe maruz kalmaktadır. Bu hastalığın tedavisinde uygulanan hemodiyaliz, bireylerin fizyolojik ihtiyaçlarını, kendilerini algılamalarını, ruhsal durumlarını, sosyal ilişkilerini, rollerini ve çalışma hayatlarını etkilemektedir. Roy’un Adaptasyon Modeli bu ihtiyaçların tümünü göz önüne alarak hazırlanan bir modeldir. Bu makale, Roy Adaptasyon Modelinin hemodiyaliz hasta eğitiminde kullanımının yararlarını göstermek amacıyla yazılmıştır.
Downloads
Metrics
References
Akça KN, Doğan A.(2011). Hemodiyaliz hastalarının diyaliz sonrası yaşadığı sorunlar ve evde bakım gereksinimleri. Bozok Tıp Dergisi,1:15-22.
Akdağ İ. (2006). Hemodiyalizde akut komplikasyon ve tedavisi. Türkiye Klinikleri J Med Sci, 2(37): 40-48.
Akdemir N. ve Birol L. (2005). İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. İzmir: Sistem Ofset.
Akın S, Taşköprü İ, Özdilli K, Yeşiltepe G, Öztürk B, Durna Z. (2010). Hemodiyaliz tedavisini sürdüren hastaların fonksiyonel performans durumu, yaşam kalitesi ve stres düzeyinin değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi,7(3):16:25.
Akpolat T, Utaş C. (2001). Böbrek Yetmezliği Genel Bilgiler. İçinde: Hemodiyaliz Hekimi El Kitabı. Akpolat T, Utaş C, eds. 2. Baskı. Türk Nefroloji Derneği Yayın Organı, Kayseri: Anadolu Yayıncılık, s. 1-80.
Alligood MR, Tomey AM. (2006). Nursing Theory: Ultilization & Application.3rd ed, America:,Mosby Company, p. 307–333.
Ay F, Ertem Ü, Özcan N, Ören B, Işık R, Sarvan S. (2007). Temel Hemşirelik Kavramlar, İlkeler, Uygulamalar. Ay F ed. 2. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevi, s. 5–6.
Bahar A, Yıldızgördü E. (2006). Hemodiyalize giren hastalarda ruhsal sorunlar ve yaşam kalitesi. Nefroloji Hemşireliği, Kasım –Haziran: 96-101.
Birol L. (2009). Hemşirelik Süreci. 9. Baskı.İzmir: Etki Yayınları. s. 78-81.
Burns D.(2004).Pyhsical and psychosocial adaptation of blacks on hemodialysis. Nursing Research, 17(2):116-124.
Çınar S.(2009). Hemodiyaliz hastalarında psikososyal uyum ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, 6(1-2):23-28.
Fawcett J. (2005) Contemporary Nursing Knowledge Analysis and Evoulation of Nursing Models and Theories.2th ed. Philadelphia: Fa Davis Company, p.364–437.
Gençöz T, Astan G. (2006). Social support, locus of control, and depressive symptoms in hemodialysis patients. Scandinavion Journal of Psychology, (47): 203-208.
Gigliotti E. (2008). The value of nursing models in practice. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 1(1):42–50.
Gök Özer F, Tasçı Beydağ KD, Cengiz Ş, Kiper S. (2009). Hemodiyalize giren hastaların umutsuzluk düzeyleri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(10):123-136.
Gülseven B, Oğuz S. (2009). Kronik Durumlar. İçinde: Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım. Karadakovan A, Eti Aslan F, eds. Adana: Nobel Kitapevi, s.99-110.
Hannon Engel SL. (2008). Knowledge development: The Roy Adaptation Model and bulimia nevrosa, Nursing Science Quarterly, 21(2): 126.132.
İşbir GG. (2010). Nursing care of nausea and vomiting in pregnancy: Roy Adaptation Model, Nursing Science Quarterly, 23(2):148-155.
Kara B. (2007). Hemodiyaliz hastalarında tedaviye uyum: çok yönlü bir yaklaşım. Gülhane Tıp Dergisi, 49:132-136.
Karabulutlu Yılmaz E, Okanlı A. (2011). Hemodiyaliz hastalarında hastalık algısının değerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi,14(4): 25-30.
McCurry M.S, Hunter Rewell S, Roy C. (2010). Knowledge fort he good of the invidual and socienty: Linking philosophy, disciplinary goals, theory, and practice. Nursing Philosophy 11(1):42-52.
Mollaoğlu M. (2011). Diyaliz hastalarında yeti yitimi, günlük yaşam aktiviteleri ve öz yeterlilik durumu. TAF Preventive Medine Bulletin,10(2):181-186.
Ovayolu N, Ovayolu Ö. (2013). Hemodiyaliz yeterliliğinin yaşam kalitesine etkisi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi, Ocak- Haziran: 39-52.
Özer FG, Beydağ DKT, Cengiz F, Kiper S. (2009). Hemodiyalize giren hastaların umutsuzluk düzeyleri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(10): 123-36.
Pektekin Ç. (2013).Hemşirelik Felsefesi Kuramlar- Bakım Modelleri ve Politik Yaklaşımlar. 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Tıp Kitapevi,s.111-118.
Perrett ES. (2007). Reviev of Roy adaptation model-based qualitative research, Nursing Science Quarterly, 20(4): 349-356.
Roy C. (2009). The Roy Adaptation Model. 3rd ed. Upper Saddle River: Pearson Prentice Hall Health, New Jersey, p. 35–50.
Roy SC. (2011a). Extending the Roy Adaptation Model to meet changing global needs. Nursing Science Quarterly, 24(4), 345-351.
Roy SC. (2011b). Research based on the Roy Adaptation Model: Last 25 years. Nursing Science Quarterly, 24(4), 312-320.
Ünsar S, Dindar İ, Zafer R, Kumasoglu Ç. (2006). Hemodiyaliz tedavisi gören hastaların öz-bakım gücü ve etkileyen etmenler. Fırat Saglık Hizmetleri Dergisi, 1(3) : 70-80.
Velioğlu, P. (1999). Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. İstanbul: Alaş Ofset, s. 372–399.
Vicdan Kacaroğlu, A. (2010). Hemşirelik bakımında model kullanımına bir örnek: Modifiye radikal mastektomi olmuş bir bayanın, Roy Adaptasyon Modeline göre incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Bilim ve Sanat Dergisi, 2(3):106-118.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Authors can retain copyright, while granting the journal right of first publication. Alternatively, authors can transfer copyright to the journal, which then permits authors non-commercial use of the work, including the right to place it in an open access archive. In addition, Creative Commons can be consulted for flexible copyright licenses.
©1999 Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.