Stress and burnout among mothers<p>Annelerde stres ve tükenmişlik
Keywords:
Motherhood, Stress, Burnout, Review, Annelik, Stres, Tükenmişlik, DerlemeAbstract
Stress and burnout are dealt with in the literature as an issue commonly associated with jobs that require human relationships. The significant points highlighted in the definition of burnout are face-to-face relationships in the job environment and exposure to intensive emotional demands. Based on this definition, it may be concluded that mothers are also faced with the risk of stress and burnout, although motherhood is not defined as a profession. Mothers generally bear the main responsibility in the care and education of children and in guiding children’s lives. Since the psychological health of mothers has direct impacts on the mental health of children, it is important to study the prevention of distress and burnout in mothers and relevant coping strategies. The literature mostly presents studies related to burnout in the mother of sick or handicapped children. However, distress and burnout in mothers of children with normal development also need to be studied. In that vein, this study discusses the symptoms, prevention and coping strategies of distress and burnout with regard to motherhood.
Özet
Stres ve tükenmişlik insan ile ilişki kuran meslek gruplarında sıklıkla çalışılan bir konu olarak alan yazında yer almaktadır. Tükenmişliğin tanımında meslek gereği insanlarla yüz yüze çalışma ve yoğun duygusal taleplere maruz kalma vurgu yapılan önemli noktalardır. Bu noktadan hareketle annelerin bir çocuğun bakım ve eğitimi ile yaşamına yön vermede genellikle birinci derece sorumlu olan kişi olması nedeni ile bir meslek olarak tanımlanmasa da olumsuz stres ve tükenmişlik yaşama riski bulunmaktadır. Diğer yandan annenin psikolojik sağlığı aynı zamanda çocuklarının ruh sağlığı üzerinde etkili olabileceğinden annelerde olumsuz stres ve tükenmişlik sendromunu önleme ve baş etme stratejilerinin vurgulanması gereken önemli bir konu olduğu düşünülmektedir. Alan yazında genellikle hasta ya da engelli çocuk annelerinde tükenmişlik ile ilgili çalışmaların yer aldığı görülmektedir. Ancak normal gelişim gösteren çocuğa sahip annelerde de olumsuz stres ve tükenmişliğin görülme olasılığı dikkat edilmesi gereken bir özelliktir. Bu nedenle, bu derleme çalışmasında stres ve tükenmişliğin, annelikle ilişkili olarak boyutları, belirtileri, önleme ve başa çıkma stratejileri tartışılmış, yeni çalışmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Downloads
Metrics
References
Akçamete, G., Kaner, S., ve Sucuoğlu, B. (2001). Öğretmenlerde Tükenmişlik, İş Doyumu ve Kişilik. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Akman, S. (2006). Epileptik Nöbet Geçiren – Sağlıklı Çocuğu Olan Annelerin Tükenmişlik Düzeylerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Ankara Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü, Ankara.
Aktuğ, İ.Y., Susur, A., Keskin, S., Balcı, Y.,ve Seber, G. (2006). Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesinde Çalışan Hekimlerde Tükenmişlik Düzeyleri. Osmangazi Tıp Dergisi, 28, 91-101.
Allen, J., & Mellor, D. (2002). Work Context, Personal Control, and Burnout Amongst Nurses. Western Journal of Nursing Research, 24 (8), 905-917.
Allen, R.J. (1984). Human stress: Its nature and control. New York: MacMillan Publishing Company.
Broman-Fulks, J. J., Berman, M. E., Rabian, B. A., & Webster, M. J. (2004). Effects of Aerobic Exercise on Anxiety Sensitivity. Behaviour Research and Therapy, 42(2), 125–136.
Brown, J. D. (1991). Staying Fit and Staying Well: Physical Fitness as a Moderator of Life Stress. Journal of Personality and Social Psychology, 60 (4), 555-561.
Budak, G., ve Sürgevil, O. (2005). Tükenmişlik ve Tükenmişliği Etkileyen Örgütsel Faktörlerin Analizine İlişkin Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 95-108.
Camus, A. (1942). Le Mythe De Sisyphe. Paris: Les Éditions Gallimard.
Cordes, C. L., Dougherty, T. W., & Bulum, M. (1997). Pattern of Burnout Among Managers and Professionals: A Comparasion of Models. Journal of Organizational Behavior, 18 (6), 685-701.
Cotton, D. H. G. (1990). Stress Management-An Integrated Aproach to Therapy. New York: Brunner/Mazel Publishers.
Çam, O. (1998). “Tükenmişlik Nedir?”. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 9(1), 51-53.
De Moor, M. H. M., Beem, A. L., Stubbe, J. H., Boomsma, D. I.,& De Geus, E. J. C. (2006). Regular exercise, anxiety, depression and personality: A population-based study. Preventive Medicine, 42 (4), 273–279.
Durna, U. (2010). A tipi ve B tipi Kişilik Yapıları ve Bu Kişilik Yapılarını Etkileyen Faktörlerle İlgili Bir Araştırma. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19 (1), 275–290.
Dursun, S. (2000). Öğretmenlerde Tükenmişlik ile Yükleme Biçimi, Cinsiyet, Eğitim Düzeyi ve Hizmet Süresi Değişkenleri Arasındaki Yordayıcı İlişkilerin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
Duygun, T. ve Sezgin, N. (2003). Zihinsel Engelli ve Sağlıklı Çocuk Annelerinde Stres Belirtileri, Stresle Başa çıkma Tarzları ve Algılanan Sosyal Desteğin Tükenmişlik Düzeyine Olan Etkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 18 (52), 37 – 52.
Edelwich, J., & Brodsky, A. (1980). Burnout: Stages of Disillusionment in the Helping Professions. Newyork: Human Sciences Press.
Elçi, Ö. (2004). Otizmi Olan Çocuk Ailelerinde Sosyal Destek, Stres Düzeyi ve Başa Çıkma Stratejilerinin, Travma Sonrası Büyümeyi ve Tükenmişliği Yordama Düzeyi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ergin, C. (1993). Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması. (Ed. R. Bayrakçı ve İ. Dağ). 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Evans, B. K., & Fischer, D. G. (1993). The Nature of Burnout: A Study of the Three-factor Model of Burnout in Human and Non-human Service Samples. J Occup Organizational Psychol, 66, 29-38.
Freudenberger, H. J. (1974). Staff Burn-out. Journal of Social Issues, 30 (1), 159-165.
Goddard, R., Patton, W., & Creed, P. (2004). The Importance and Place of Neuroticism in Predicting Burnout in Employment Service Case Managers. Journal of Applied Social Psychology, 34 (2), 282-296.
Guéritault, V. (2008). La Fatigue Emotionnelle et Physique des Mères. Paris: Odile Jacob.
Gülseren, Ş., Karaduman, E., ve Kültür, Ş. (2000). Hemşire ve Teknisyenlerde Tükenmişlik Sendromu ve Depresif Belirti Düzeyi. Kriz Dergisi, 8, 32-36.
Gündüz, B. (2004). Öğretmenlerde Tükenmişliğin Akılcı Olmayan İnançlar ve Mesleki Bazı Değişkenlere Göre Yordanması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Haber, M.G., Cohen, J. L., Lucas, T., & Baltes, B. B. (2007). The Relationship between Self-reported Received and Perceived Social Support: A Meta-analytic Review, Am J Community Psychol, 39,133–144.
Iacovides, A., Fountoulakis. K.N., Kaprinis, S., & Kaprinis, G. (2003). The Relationship Between Job Stress, Burnout and Clinical Depression, Journal of Affective Disorders, 75, 209-221.
Isaksson, U.; Graneheim, U. H.; Richter, J.; Eisemann, M.; & Åström, S. (2008). Exposure to Violence in Relation to Personality Traits, Coping Abilities, and Burnout among Caregivers in Nursing Homes: A Case–Control Study. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 22 (4), 551-559.
Karlıdağ, R., Ünal, S., ve Yoloğlu, S. (2000). Hekimlerde iş doyumu ve tükenmişlik düzeyi. Türk Psikiyatri Dergisi, 11, 49-57.
Kasuya, R.T., Polgar-Bailey, P., & Takeuchi, R. (2000). Caregiver Burden and Burnout: A Guide for Primary Care Physicians. Postgrad Med, 108 (7), 119-23.
Kaya, M., Üner, S., Karanfil, E., Uluyol, R., Yüksel, F.,ve Yüksel, M. (2007). Birinci Basamak Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Durumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6, 357-363.
Kim, J.,& Cicchetti, D. (2004). A Longitudinal Study of Child Maltreatment, Mother–Child Relationship Quality and Maladjustment: The Role of Self-Esteem and Social Competence. Journal of Abnormal Child Psychology, 32, (4), 341–354.
Koçak, R. (2009). “Okul Yöneticilerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (1), 65-83.
Lazarus, S. (1999). Stress and Emotion: A New Synthesis. London: Free Association Books.
Levinson, H. (1996). Burnout. Harvard Business Review. July-August. 153-161.
Lindström, C., Åman J., & Norberg, A. L. (2011). Parental Burnout in Relation to Sociodemographic, Psychosocial and Personality Factors as well as Disease Duration and Glycaemic Control in Children with Type 1 Diabetes Mellitus. Acta Paediatrica, 100(7), 1011–1017.
Maslach, C.,& Jackson, S. E. (1981). The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Occupational Behaviour, (2), 99-113.
Maslach, C. (1986). Stress, Burnout and Workaholizm, In R.R. Kilburg, P.E. Nethan, R.W. Thoresan (Eds.), Professional in Distress: Issues, Syndromes and Solutions in Psychology, Washington, DC: American Psychological Association, 53-75.
Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job Burnout, Annual Review of Psychology, 52, 398-422.
Montgomery, C., & Rupp, A. A. (2005). A Meta-analysis for Exploring the Diverse Causes and Effects of Stress in Teachers. Canadian Journal of Education, 28 (3), 458-486.
Moos, R. H., & Holahan, C. J. (2003). Dispositional and Contextual Perspectives on Coping: Toward an Integrative Framework. Journal of Clinical Psychology, 59, 1387–1403.
Naerde, A., Tambs, K., Mathiesen, K. S., Dalgard, O. S., & Samuelsen, S. O. (2000). Symptoms of Anxiety and Depression Among Mothers of Pre-school Children: Effect of Chronic Strain Related to Children and Child Care-taking. Journal of Affective Disorders, 58, 181–199.
Nemet-Pier, L. (2003). Mon Enfant me Dévore. Paris: Albin Michel.
Norberg A. L. (2007). Burnout in Mothers and Fathers of Children Surviving Brain Tumour. J Clin Psychol Med Settings, 14, 130–137.
Okutan, E. (2010). Kişilik Özelliklerinin Tükenmişliğe Etkisi: Bir Örnek Olay İncelemesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Overmier, J. B., Murison, R., & Johnson, T. B. (1997). Prediction of Individual Vulnerability to Stress-induced Gastric Ulcerations in Rats: A Factor Analysis of Selected Behavioral and Biological Indices. Physiology & Behavior, 61, 555-562.
Özbe, S. (2012). An Investigation on the Relationships among Burnout Levels of Preschool Teacher Trainees, Certain Variables and Social Support. International Journal of Academic Research, 4 (1), 154-161.
Petkovic, N., Macesic, D., Balos, V., Misic, M.,& Djordjevic, M. (2012). Burnout Syndrome among Special Education Professionals. HealthMed. 6 (10), 3403-3412.
Plana, A. B., Fabregat, A. A., & Gassio, J. B. (2003). Burnout Syndrome and Coping Strategies: A Structural Relations Model. Psychology in Spain, 7(1), 46-55.
Procaccini, J., & Kiefaber, M. W. (1983). Parent Burnout. New York: Doubleday & Company, Inc.
Rodin, J., & Timko, C. (1992). Sense of Control, Aging, and Health.(Ory, M.G.; Abeles, R.P.; Lipman, P.D. Ed.) in Aging, Health, and Behavior. Thousand Oaks, US: Sage Pub.
Salmon, P. (2001). Effects of Physical Exercise on Anxiety, Depression, and Sensitivity to Stress: A Unifying Theory. Clinical Psychology Review, 21(1), 33–61.
Shaddock, A. J., Hill, M., & Van Limbeek, C. A. H. (1998). Factors Associated with Burnout in Workers in Residential Facilities for People with an Intellectual Disability. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 23(4), 309-318.
Selye, H. (1984). The Stress of Life. New York: McGraw-Will.
Şahin, N. H. (1994). Stresle Başa Çıkma Olumlu Bir Yaklaşım. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Taylor, S. E. (1986). Health Psychology (6th edition). New York: McGraw-Hill, Inc.
Yıldız, E. (2012). Mesleki Tükenmişlik Ve Rehber Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33 (2), 37-61.
Zellars, K. L., & Perrewé, P. L. (2001). Affective Personality and the Content of Emotional Social Support: Coping in Organizations. Journal of Applied Psychology, 86(3), 459-467.
Zellars, K. L., Perrewe, P. L., & Hochwarter, W. A. (2000). Burnout in Health Care: The role of the Five Factors of Personality. Journal of Applied Psychology, 30, 1570-1598.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Authors can retain copyright, while granting the journal right of first publication. Alternatively, authors can transfer copyright to the journal, which then permits authors non-commercial use of the work, including the right to place it in an open access archive. In addition, Creative Commons can be consulted for flexible copyright licenses.
©1999 Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
