A Study on the factors affecting Arabesk music preference as it was perceived and felt emotions by participants<p>Hissedilen ve algılanan duygular bağlamında Arabesk müzik beğenisini etkileyen faktörler üzerine bir araştırma

Abstract

Arabesk music is an endemic genre to Turkey. Theoretically, it may be deemed to include depressive feelings of grief, an intense level of sadness and anger. However, in practice there has been no empirical research to date concerning what emotion the music contains or inspires in listeners. In this study, we examined the level of felt and perceived emotions in arabesk music; at what level lyrics, tempo, and maqam have an impact on the feeling and perceiving; and which individual/social factors have the biggest effect on preference arabesk. By the results obtained, albeit relative, we aimed to deduct a profile of emotion and empirically evaluate the musical, individual and social dimensions' impact on the reason why arabesk is preferred.  A total of (n=146) participants ranged from 15-49 year old (28%) female (72%) and men (n = 75) arabesk lovers and (53%) female (47%) and male (n = 71) music students. Both groups were given questionnaires prepared for them. Then, in five different maqams and tempos, eight different arabesk songs were played for participants. In the evaluation process, arabesk lovers were requested to grade their feelings and music students were requested to grade their perceptions in a 5-point Likert scale (1 = felt nothing, perceived nothing; 5 = felt a lot, perceived a lot). Geneva Emotion Music Scale, GEMS, which was developed by Zentner Grandjean & Scherer (2008), was used to evaluate the types of emotion. The findings obtained, as predicted, showed that the sadness factor is very distinctive in almost all instances. However, a feeling of sadness wasn’t found at a level predicted among arabesk lovers. Moreover, it was understood that together with the sense of sadness and tension, the music induced intense nostalgia, tenderness and peacefulness; and in a very low rate, it caused power, wonder and a transcendence factor. Also, statistically, there were significant differences between arabesk lovers’ feelings and music students’ perceptions. The arabesk lovers’ average turned out to be higher than music students for the factors of wonder, peacefulness, power, tenderness, transcendence and joy. On the other hand, the music students’ average came out higher than arabesk lovers’ in two instances regarding the sadness and tension factors. In terms of gender, men preferred it more. Additionally, as average age increased, arabesk preferred also increased. The largest determining factor in preference for this genre was found to be in the lyrics associated with listening needs, compliance with personality traits, reflection of inner world, relaxation and a need to calm down. In terms of social factors, as preference for arabesk increased, the level of education decreased; moreover, feelings of sadness were found more among men and people of a low income level. Additionally, ones social circle was found to be the determiner with the highest frequency value.  

Özet

Arabesk müzik Türkiye’ye özgü bir türdür. Teorik düzeyde yoğun olarak üzüntü, öfke, keder gibi depresif duygular içerdiği kabul edilebilir. Ancak günümüze kadar pratikte bu müziğin hangi duyguları içerdiği ya da hissettirdiğiyle ilgili herhangi bir ampirik araştırma yapılmamıştır. Bu çalışmada, arabesk müzikte hissedilen ve algılanan duyguların düzeyi; şarkı sözü, tempo ve makamın hissetme ve algıyı ne düzeyde etkilediği ve arabeskin tercih edilmesinde en çok hangi bireysel/sosyal faktörlerin etkili olduğu incelenmiştir. Elde edilen sonuçlarla bir duygu profili çıkarmak ve bu türün sevilmesinde müziksel, bireysel ve sosyal boyutların etkisini ampirik olarak değerlendirmek amaçlanmıştır. Uygulama 15-49 yaş aralığında (%28) kız (%72) erkek (n=75) arabesk hayranı ve (%53) kız (%47) erkek (n=71) müzik öğrencisi ile toplamda (n=146) katılımcıyla gerçekleştirilmiştir. Her iki grup önce kendileri için hazırlanan anketleri doldurmuşlardır. Sonra katılımcılara beş farklı makamda ve tempoda sekiz adet arabesk şarkı dinletilmiştir. Uygulama sürecinde, arabesk hayranlarından müziği dinledikleri anda hissettikleri duyguları, müzik öğrencilerinden ise algıladıkları duyguları beşli Likert ölçekle (1= hiç bir şey hissetmedim, algılamadım; 5= pek çok hissettim, algıladım) belirlemeleri istenmiştir. Duygu türlerini değerlendirmede Zentner, Grandjean & Scherer’in (2008) geliştirdikleri Cenova Müzik Duygu Ölçeği (Geneva Emotion Music Scale, GEMS) modelinden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgular, öngörüldüğü gibi hem hissetme hem algılama boyutlarında üzüntü faktörünün neredeyse bütün örneklerde belirginleştiğini göstermektedir. Ancak arabesk hayranları arasında üzüntü hissiyatı varsayıldığı gibi yüksek düzeylerde çıkmamıştır. Dahası, üzüntü ve gerilim hissiyle birlikte yoğun oranda nostalji, hassasiyet ve sakinlik, düşük oranlarda ise güç, hayranlık ve aşkınlık faktörlerinin oluştuğu anlaşılmıştır. Bunun yanı sıra arabesk izlerkitlenin hissetme oranıyla müzik öğrencilerinin algılama oranları arasında anlamlı farklılıklar oluşmuştur. Hayranlık, sakinlik, güç, hassasiyet, aşkınlık ve eğlendirici faktörlerinde arabesk hayranlarının ortalaması müzik öğrencilerinin ortalamasından daha yüksek çıkmıştır. Diğer yandan müzik öğrencilerinin ortalamaları, iki örneğin üzüntü ve gerilim faktöründe arabesk hayranlarının ortalamalarına göre daha yüksek çıkmıştır. Cinsiyet açısından arabeskin erkekler arasında daha fazla sevildiği, bununla birlikte yaş oranı yükseldikçe arabeske duyulan hayranlığın arttığı belirlenmiştir. Müziksel özellikler açısından türün sevilmesinde en fazla etkiyi şarkı sözlerinin yarattığı, dinleme ihtiyacıyla ilişkili olarak kişilik özelliklerine uygunluk, iç dünyada hissedilen bazı duyguların yansıtılması ve rahatlama-sakinleşme faktörlerinin belirginleştiği görülmüştür. Sosyal faktörler bakımından arabeske hayranlık arttıkça eğitim düzeyinin düştüğü, diğer yandan hüzün hissiyatının erkeklerde ve gelir düzeyi düşük katılımcılarda daha fazla bulunduğu anlaşılmıştır. Buna ek olarak türün benimsenmesinde frekans değeri en yüksek sosyal etken yakın arkadaş çevresi olmuştur.