Cultural characteristics of Islamic cities that emerge as centers of knowledge at the 10th century A.D.<p>Miladi X. yüzyılda ilim merkezleri olarak öne çıkan İslam şehirlerinin kültürel nitelikleri

Authors

  • Lütfi Şeyban Sakarya University

Keywords:

Tenth century Islamic land, scholars, cultural centers, Islamic city, Mashriq, Maghreb, X. Yüzyıl, İslam, bilgin, kültür, şehir, maşrık, Mağrib

Abstract

The purpose of this paper is to identify the cultural characteristics of Islamic cities, which emerge as centers of knowledge, and consequently to draw attention to the cultural level attained by the Muslim states of the era.

Information on the cultural life and the identities, personalities, the course and venues of education, mentors and students of the scholars are generally contained in sources known as tabakât [i.e. collections] and a'lâm [i.e. traces]. These sources provide detailed information on the scholarship, education and cultural life of Muslim lands, while also shedding light on the cities frequented by the scholars for rihla [i.e. journey undertaken especially for divine wisdom and knowledge]. Information on the level of cultural development of such cities in a given period of time is often set out in sources on the history of cities, history of geography and general history of Islam.

Information contained in these sources and the interpretation of this information call attention to three particular issues: firstly, the rich variety of the scholarly and cultural activities performed in terms of both form and content implies that the Muslim lands in the tenth century attained a high cultural and civil status in comparison with its contemporaries. The second important aspect is that almost all of the scholars who were active agents in the social and cultural life went to cities renowned as cultural hubs to receive higher education. Lastly, those who completed their education in cities emerging as cultural centers started working as active scientists and educators, having been convinced that they had been educated in accordance with the norms of their time.

 

Özet

Bu tebliğin amacı, hicri IV./miladi X. yüzyılda ilim merkezleri olarak öne çıkan İslam şehirlerinin kültürel niteliklerini tanımak ve dolayısıyla o çağın Müslüman devletlerinin sahip oldukları kültürel düzeye dikkat çekmektir.

İslâm tarihinde kültürel hayat ile bilginlerin kimlik, kişilik, tahsil hayatı ve tahsil yerleri, ders aldıkları hocaları ve ders verdikleri talebeler hakkındaki bilgiler, daha çok tabakât veya a’lâm kitapları olarak adlandırılan kaynaklarda bulunmaktadır. Bu kitaplardaki kayıtlar Müslüman yurdunun ilim, eğitim ve kültür hayatı hakkında ayrıntılı bilgi sunarken, aynı zamanda bilginlerin ilim tahsili yani rıhle amacıyla gittikleri şehirleri de haber vermektedir. Bu şehirlerin özellikle o çağa özgü kültürel gelişmişliği hakkındaki bilgiler ise daha çok şehir tarihi, coğrafya tarihi ve genel İslam tarihi kaynaklarında bulunmaktadır.

İşte bu kaynakların analiz edilmesi yoluyla elde edilen bilgi ve tespitler şu üç olguya dikkat çekmektedir. Birincisi, icra edilen ilim ve kültür faaliyetlerinin hem çeşit hem de içerik bakımından oldukça zengin olması, miladi X. Yüzyılda İslam ülkesinin hemen her bakımdan kendi çağdaşları arasında yüksek bir kültürel ve medeni düzeye erişmiş olduğuna işaret etmektedir. İkinci önemli sonuç, sosyal ve kültürel hayat üzerinde oldukça etkin bir konumda bulunan bilginlerin hemen tamamının kültür merkezleri olarak öne çıkan şehirlerde yüksek tahsil amacıyla bulundukları gerçeğidir. Üçüncü sonuç ise, kültürel merkezler olarak öne çıkan şehirlerde tahsilini tamamlayanların, zamanın kurallarına uygun şekilde kendini yetiştirdiğine kani olarak bilim ve eğitim faaliyetlerinde aktif görev almış olmalarıdır.

Downloads

Download data is not yet available.

Metrics

Metrics Loading ...

Author Biography

Lütfi Şeyban, Sakarya University

Prof. Dr., Sakarya University, Faculty of Arts and Letters, History Department

References

AÇIKGENÇ, Alparslan, İslâm Medeniyetinde Bilgi ve Bilim, İSAM, İstanbul 2008

ALVER‚ Köksal, “Kent İmgesi”, Kent Sosyolojisi, ed. K. Alver, Ankara 2012, s. 9-31

BENEVOLO, Leonardo, Avrupa Tarihinde Kentler, çev. N. Nirven, İstanbul 1995

BURCKHADT, Titus, İslam Sanatı Dil ve Anlam, çev. T. Koç, İstanbul 2012

BURCKHADT, Titus, La Civilization Hispano-Arabe, Madrid 2008

CALVERT, Albert F. – Walter M. Gallichan, Cordova A City of the Moors, New York 1907

CONSTABLE, Olivia R., Trade and Traders in Muslim Spain: The Commercial Realignment of the Iberian Peninsula, 900-1500, Cambridge 1995

DANIEL, Norman, The Arabs and Medieval Europe, London 1979

EBÛ’L-FİDÂ’, İmâdüddin İsmail b. Ali (ö. 732/1331), el-Muhtasar fî ahbâri’l-beşer, I, Beyrut 1997

GARDET, Louis, “İslam Medeniyetinde Din ve Kültür”, İslam Tarihi Kültür ve Medeniyeti, çev. İ. Kutluer, İstanbul 1989, IV, 111-143

GOODY, Jack, Tarih Hırsızlığı, çev. G. Ç. Güven, İstanbul 2014

GREUS, Jesus, Así vivían en Al-Andalus, Madrid 1991

GÜL, Muammer, “İslam Şehrinin Doğuşu”, Balıkesir Üniversitesi SB Dergisi, S. 6 (Aralık 2001), s. 78-87

HAKİMÎ, M. Rıza, İslam Bilim Tarihi, çev. H. Arslan, İstanbul 1999

HİMYERÎ, İbn Abdülmü’min (ö.727/1327), er-Ravzu'l-mi'târ fî haberi'l-aktâr (Sıfatü Cezîreti’l-Endelüs), tahkik: İhsan Abbâs, Beyrut 1984

HİZMETLİ, Mustafa, Tarihte Şehir ve Pazar, Ankara 2012

İBN BESSÂM, Ebû’l-Hasan Ali eş-Şenterînî (ö.542/1147), ez-Zahîra fî mehâsini ehli'l-Cezîre, nşr. S.M. el-Bedrî, IV, Beyrut 1998

İBN CÜBEYR, Ebû’l-Hüseyin M. b. Ahmed (ö. 614/1217), Endülüs’ten Kutsal Topraklara, çev. İ. Güler, İstanbul 2003

İBNÜ'L-ESÎR, İzzeddin Ali b. Ebu’l-Kerem (ö.630/1232), el-Kâmil fî’t-târîh, VIII, Beyrut 1979

İBNÜ'L-HATÎB, Lisânüddin el-Gırnâtî (713-776/1313-1374), A'mâlü'l-a'lâm fîmen bûyia kable’l-ihtilâm min mülûki’l-İslam, tahkik: S. K. Hasen, I, Beyrut 2003

KAZICI, Ziya, İslam Medeniyeti ve Müesseseleri Tarihi, İstanbul 2003

KUTLUER, İlhan, “İlim”, DİA, XXII, 109-114

LEROUX, J. Gabriel, İlk Akdeniz Medeniyetleri, çev. Cevdet-Mithat Perin, İstanbul 1944

LEVI-PROVENÇAL, E., el-Hadâratü'l-Arabiyye fî İsbânya, çev. T.A. Mekkî, Kâhire 1994

LOMBART, Maurice, İslam’ın Altın Çağı: İlk Zafer Yıllarında İslam, çev. N. Uzel, İstanbul 2002

MacCABE, Joseph, The Splendour of Moorish Spain, London 1935

MAKDİSİ, Ebu Abdullah Muhammed b. Ahmed (380/1000 civarı), Ahsan at-taqasim fi ma'rifat al-aqalim, haz. Andre Miquel, Institut Français de Damas, Damas (Dımaşk) 1963

MAKDİSİ, George, Ortaçağ’da Yüksek Öğretim, İstanbul 2012

MEİSAMİ, Julie Scott, “Arabic Culture and Medieval European Literature”, Journal of the American Oriental Society, American Oriental Society, Vol. 111, No. 2, (April - June 1991), s. 343 -351

MEZ, Adam, Onuncu Yüzyılda İslam Medeniyeti: İslâm’ın Rönesansı, çev. S. Şaban, İstanbul 2000

MIQUEL, Andre, İslâm ve Medeniyeti: Doğuştan Günümüze, çev. A. Fidan-H. Menteş, I, İstanbul 1991

MÜLAYİM, Selçuk, İslam Sanatı: Büyük Bildirinin Göstergeleri, İstanbul 2010

NASR, Seyyid Hüseyin, İslam’da Bilim ve Medeniyet, çev. Nabi Avcı vd., İstanbul 1991

ÖZDEMİR, Mehmet, Endülüs Müslümanları Kültür ve Medeniyet, Ankara 2013

PEDERSEN, Johannes, İslam Dünyasında Kitabın Tarihi, çev. M. M. Karagözoğlu, İstanbul 2013

PIRENNE, Henry, Hz. Muhammed ve Charlemagne, çev. M.A. Kılıçbay, İstanbul 2006

RİUS, Monica, “Science in Western Islam: Circulation of Knowledge in the Mediterranean”, Contributions to Science, Institut d’Estudis Catalans, Barcelona, 5/2 (2009), s. 141–146

SEZGİN, Fuat, İslâm Bilimler Tarihi Üzerine Konferanslar, İstanbul 2012

SHOSHAN, Boaz, “High Culture and Popular Culture in Medieval Islam”, Studia Islamica, Maisonneuve & Larose, S. 73 (1991), s. 67-107

ŞEYBAN, Lütfi, Reconquista Endülüs’te Müslüman-Hıristiyan İlişkileri, İstanbul 2010

TÂHİRÎ, Ahmed, Âmmetü Kurtuba fî ahdi’l-Hilâfe, Rabat 1988

Downloads

Published

2015-11-20

How to Cite

Şeyban, L. (2015). Cultural characteristics of Islamic cities that emerge as centers of knowledge at the 10th century A.D.&lt;p&gt;Miladi X. yüzyılda ilim merkezleri olarak öne çıkan İslam şehirlerinin kültürel nitelikleri. Journal of Human Sciences, 12(2), 1168–1179. Retrieved from https://j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/3436

Issue

Section

History