Multilevel analysis of the effects of leardership styles, decision making strategies and personality on decision-making process in schools<p>Liderlik stilleri, karar verme stratejileri ve kişiliğin okullardaki karar sürecine etkilerinin çok düzeyli analizi
Keywords:
Decision making, participatory decision making, leadership styles, decision-making strategies, personality, Karar verme, katılımcı karar verme, liderlik sitilleri, karar verme stratejileri, kişilikAbstract
This study aims to identify factors that are effective on decision making at school, to analyse how these processes occur, to investigate whether decision making processes differ from school to school; and to demonstrate whether decision making processes at schools are associated with personality, decision making strategies and principals’ leadership. The research was conducted during 2012-2013 academic year in central districts of Ankara. It covered a total number of 473 participants (22 principals and 449 teachers), who work in 24 different elementary schools. In order to collect necessary data for the research, Adjective Based Personality Scale (Bacanlı, İlhan and Aslan, 2009), Leadership Styles Scale (Çuhadaroğlu, 2008) and Decision-Making Questionnaire at School and Decision Making Process Questionnaire at School, which were developed by the authors, were employed in this study. In analysing the data, two-level hierarchical linear model technique was used. According to the research findings, the most important factors in decision making at schools are deputy principals, senior education managers and teachers. The least effective ones are citizens that are not custodians for students, non-educative personnel at school and representatives of non-governmental organisations.
Özet
Bu çalışmada, okullarda karar verme sürecinde etkili olan faktörlerin neler olduğu, okulda karar süreçlerinin nasıl gerçekleştiği, karar verme süreçlerinin okullara göre farklılaşıp farklılaşmadığı ve okullardaki karar verme süreçlerinin kişilik, karar verme stratejileri ve okul müdürünün liderliği ile ilişkili olup olmadığının ortaya konulması amaçlanmaktadır. Araştırma, 2012-2013 eğitim ve öğretim yılında, Ankara ili merkez ilçelerindeki 24 ilköğretim okulunda görev yapan 22 okul müdürü ve 449 öğretmen olmak üzere toplam 473 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma için gerekli verilerin toplanması amacıyla Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (Bacanlı, İlhan ve Aslan, 2009) ve Liderlik Stilleri Ölçeği (Çuhadaroğlu, 2008) ve araştırmacılar tarafından geliştirilen Okulda Karar Alma Anketi ve Okulda Karar Alma Süreci Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde iki düzeyli hiyerarşik doğrusal model tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, okullarda karar alımında en etkili olan faktörler müdür yardımcıları, üst düzey eğitim yöneticileri ve öğretmenlerdir. En az etkili olanlar ise öğrenci velisi olmayan vatandaşlar, okuldaki eğitici olmayan personel ve sivil toplum kuruluşu temsilcileridir.
Downloads
Metrics
References
Açıkalın, A. (1999). Okul yöneticiliği. Ankara: Pegem Akademi.
Akbaba-Altun, S. (2003). İlköğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü liderliğe verdikleri önem ve uygulama düzeyleri İlköğretim-Online, 2(1), 10-17.
Akça, F. ve Yaman, B. (2009). Okul yöneticilerinin problem çözme davranışlarını etkileyen faktörleri incelemeye yönelik bir çalışma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(3), 767-780.
Aksay, O. ve Ural, A. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin okulla ilgili kararlara katılımı. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 433-460.
Alkahtani, A. H., Abu-Jarad, I., Sulaiman, M., & Nikbin, D. (2011). The impact of personality and leadership styles on leading change capability of Malaysian managers. Australian Journal of Business and Management Research, 1(2), 70-98.
Alver, B., Ada, Ş. ve Çakıcı, D. (2006). Okul yöneticilerinin karar verme stratejilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (13), 55-70.
Atwater, L. E., & Yammarino, F. J. (1993). Personal attributes as predictors of superiors’ and subordinates’ perceptions of military academy leadership. Human Relations, 46(5), 645-668.
Avolio, B. J., & Bass, B. M. (2002). Developing potential across a full range of leadership: Cases on transactional and tranformational leadership. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
Avolio, B. J., Waldman, D. A., & Einstein, W. O. (1988). Transformational leadership in a management game simulation: Impacting the bottom line. Group and Organization Studies, 13(1), 59-80.
Aytaç, T. (2000). Okul merkezli yönetim. Ankara: Nobel.
Aytek, B. (1978). Yönetimin görevleri. Ankara: Kalite.
Bacanlı, H., İlhan, T. ve Aslan, S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara dayalı kişilik testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261-279.
Bass, B. M. (2004). Leadership: Good, Beter, Best. In J. T. Wren, D. A. Hicks, & T. L. Price (Eds.), Modern clasics on leadership. Cheltenhaum: Elgar, Edward Publishing UK. Makale ilk olarak basıldığı kaynak: Bass, B. M. (1985). Leadership: Good, Beter, Best. Organizaional Dynamics, 13(3), 26-40.
Bass, B. M., & Avolio, B. J. (1994). Improving organizational effectivenes through transformational leadership. Thousansd Oaks, CA: Sage.
Bass, B. M., & Riggio, R. E. (2006). Transformational leadership. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Benoliel, P., & Somech, A. (2010). Who benefits from participative management? Journal of Educational Administration, 48(3), 285-308.
Bono, J. E., & Judge, T. A. (2004). Personality and transformational and transactional leadership: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 89(5), 901-910.
Brower, R. E., & Bradley, V. B. (2005). Transformational leadership & Decision making in schools. California: Corvin Press.
Bursalıoğlu, Z. (2005). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (13. Basım). Ankara: Pegem A.
Chen, Y. F., & Tjosvold, D. (2006). Participative leadership by American and Chinese managers in China: The role of relationships. Journal of Management Studies, 43, 1727-1752.
Conway, J. M. (2000). Managerial performance development constructs and personality correlates. Human Performance, 13(1), 23-46.
Culbertson, J., Jacobson, P., & Reller, T. (1960). Administrative relationships: A casebook. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Çelik, V. (1998). Eğitimde dönüşümcü liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(4), 423-442.
Çelikten, M. (2001). Etkili okullarda karar süreci. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 256-268.
Çuhadaroğlu, E. O. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin liderlik stilleri ile karar verme stilleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Dean, J. W., Jr., & Sharfman, M. P. (1996). Does decision process matter? A study of strategic decision-making effectiveness. Academy of Management Journal, 39(2), 368-396.
Den Hartog, D. N., Van Muijen J. J., & Koopman, P. L. (1997). Transactional versus transformational leadership: An analysis of the MLQ. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 70, 19-34.
Dikerel, M. (2008). Resmi ilköğretim okulu yöneticilerinin liderlik davranışları ile karar verme stratejileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Kartal ilçesi örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Doğan, M. (1985). İşletmelerde karar verme teknikleri. İzmir: Bilgehan.
Dudgeon P. (2003). NIESEM: A computer program for calculating noncentral ınterval estimates (and power analysis) for structural equation modeling. Melbourne: University of Melbourne, Department of Psychology
Estler, S. (1988). Decision making. In N. J. Boyan (Ed.), Handbook of research on educational administration (pp. 305-319). New York: Longman.
Evans, R. (1996). The human side of school change: Reform, resistance, and the real life problems of innovation. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
Gatewood, R. D., Taylor, R. R., & Ferrel, O. C. (1995). Management: Comprehension, analysis and application. USA: Richard D. Irwin, Inc.
Göktürk, S., & Mueller, R. O. (2010). Multidimensionlity of teacher participtation in decision making. Journal of Applied Sciences, 10(14), 1421-1427.
Gülcan, M., G. (2008). Participating the decision making process in educational management (The Ministery of National Education Case). World Applied Sciences Journal, 3(6), 939-944.
Gülcan, M., G. (2011). Views of administrators and teachers on participation in decision making at school. Education Journal (Chula Vista), 131(3), 637-654.
Gürsakal, N. (1986). Karar analizi üzerine bazı notlar. Eskişehir Anadolu Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 4(1), 213-224.
Hair, J. F., Jr., Anderson, R. E., Tatham, R. L., & Black, W. C. (1998). Multivariate data analysis, (5th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
Howell, J. M., & Avolio, B. J. (1993). Transformational leadership, transactional leadership, locus of control, and support for innovation: Key predictors of consolidated-business-unit performance. Journal of Applied Psychology, 78(6), 891-902.
Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi: Teori, araştırma ve uygulama (Çev. Ed. S. Turan). Ankara: Nobel.
Izgar, H. ve Yılmaz, E. (2007). PİO ve YİBO’nda görev yapan okul yöneticilerinin karar vermede özsaygı ve karar verme stilleri arasındaki ilişki. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 341-351.
Judge, T. A., Bono, J. E., Ilies, R., & Gerhardt, M. W. (2002). Personality and leadership: A qualitative and quantitative review. Journal of Applied Psychology, 87(4), 765-780.
Koçel, T. (2001). İşletme yöneticiliği (8. Basım). İstanbul: Beta.
Korkmaz, M. (2006). Okul yöneticilerinin kişilik özellikleri ile liderlik stilleri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (46), 199-226.
Kreitner, R., & Kinicki, A. (2004). Organizational behavior. New York: McGraw Hill Companies, Inc.
Krüger, M. (2009). The big five of school leadership competences in the Netherlands. School Leadership & Management, 29(2), 109-127.
Kuzgun, Y. (1992). Karar stratejileri ölçeği: Geliştirilmesi ve standardizasyonu. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Çalışmaları Kitap No: 609 (ss. 161-170). Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
Leithwood, K. (1992). Leadership for school restructuring. Educational Administration Quarterly, 30(4), 498-518.
Leithwood, K., & Duke, D. L. (1998). Mapping the conceptual terrain of leadership: A critical point of departure for cross-cultural studies. Peabody Journal of Education, 73, 31-50.
Oğuz, E. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin karar verme stilleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 415-426.
Özden, Y. (2005). Eğitimde yeni değerler: Eğitimde dönüşüm (6. Baskı). Ankara: Pegem A.
Özdoğru, M. ve Aydın, B. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin karara katılma durumları ve istekleri ile motivasyon düzeyleri arasındaki ilişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 357-367.
Özer, A. (2004). Bankacılık sektöründe kişiliğin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Özmen, F. ve Yörük, S. (2005). İnsan kaynakları yönetimi çerçevesinde, okul yöneticilerinin karar verme sürecindeki etkililiklerine ilişkin ölçek geliştirilmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 179-198.
Payne, J. W., Bettman, J. R., & Johnson, E. J. (1993). The adaptive decision maker. New York: Cambridge University Press.
Pounder, D. G. (1997). Teacher teams: Promoting teacher involvement and leadership in secondary schools. High School Journal, 80, 117-124.
Ramsdell, P. S. (1994). Staff participation in organizational decision making: an emprical study. Administration in Social Work, 18(4), 51-71.
Raubenheimer, J. (2004). An item selection procedure to maximize scale reliability and validity. SA Journal of Industrial Psychology, 30(4), 59-64.
Raudenbush, S. W., & Bryk, A. S. (2002). Hierarchical linear models: Applications and data analysis methods. Newbury Park: Sage.
Riaz, M. N., & Anis-Ul-Haque, M. (2012). Leadership styles as predictors of decision making styles. African Journal of Business Management, 6(15), 5226-5233.
Roberson, T. S. (2010). The relationship between principal personality type and elementary school student achievement. Doctoral thesis, Walden University.
Rue, L. W., & Byars, L. L. (2003). Management: Skills and application. Boston: Irwin-Mc-Graw-Hill.
Russel, R. F. (2001). The role of values in servant leadership. Leadership & Organization Development Journal, 22(2), 76-83.
San-Antonio, D. M., & Gamage, D. T. (2007). Building trust among educational stakeholders through participatory school administration. Leadership and management. British Educational Leadership. Management & Administration Society, 21, 15-22.
Scott, S.G., & Bruce, R. A. (1995). Decision-making style: the development and assesment of a new measure. Educational and Psychological Measurement, 55(5), 818-831.
Scott-Ladd, B., Travaglione, A., & Marshall, V. (2006). Causal inferences between participation in decision making, task attributes, work effort, rewards, job satisfaction and commitment. Leadership & Organization Development Journal, 27, 399-414.
Scully, J. A., Kirkpatrick, S. A., & Locke, E. A. (1995). Locus of knowledge as a determinant of the effect of participation on performance, affect, and perceptions. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 61, 276-288.
Somech, A. (2002). Explicating the complexity of participative management: An investigation of multiple dimensions. Educational Administration Quarterly, 38, 341-371.
Somech, A. (2010). Participative decision making in schools: A mediating-moderating analytical framework for understanding school and teacher outcomes. Educational Administration Quarterly, 46(2), 174-209.
Şişman, M. ve Turan, S. (2005). Eğitim ve okul yönetimi. İçinde: Y. Özden (Ed.), Eğitim ve okul yöneticiliği el kitabı. Ankara: Pegem A.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Boston: Allyn and Bacon.
Tosun, K. (1992). İşletme yönetimi: Genel esaslar (6. Baskı). Ankara: Savaş.
Tschannen-Moran, M. (2001). Collaboration and the need for trust. Journal of Educational Administration, 39, 308-331.
Üstün, A. ve Bozkurt, E. (2003). İlköğretim okulu müdürlerinin kendilerini algılayışlarına göre problem çözme becerilerini etkileyen bazı mesleki faktörler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(1), 13-20.
Vanover, F. (1998). An empirical analysis of human typology and its relationship to leadership effectiveness, Dissertation, Nova Southeastern University.
Vroom, V. (1973). A new look at managerial decision making. Organizational Dynamics, 1(4), 66-80.
Wadesango, N. (2012). The influence of teacher participation in decision-making on their occupational morale. Journal of Social Sciences, 31(3), 361-369.
Walker, E. M. (2000). Decentralization and participatory decision making: Implementing school-based management in the Abbott districts. Research Brief, 1, 3-23.
Yavuz, Y. (2001). Lise yöneticilerinin ve lise öğretmenlerinin okulda yerinden yönetim ve merkezden yönetim yaklaşımlarına ilişkin görüşlerinin karar verme sürecine etkileri (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Authors can retain copyright, while granting the journal right of first publication. Alternatively, authors can transfer copyright to the journal, which then permits authors non-commercial use of the work, including the right to place it in an open access archive. In addition, Creative Commons can be consulted for flexible copyright licenses.
©1999 Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
