Thresholds, musics and liminality: professional Rom musicians and their liminal roles in nuptial rites of Bergama region<p>Eşikler, müzikler ve liminalite: profesyonel Roman müzisyenler ve Bergama yöresi evlilik ritüellerindeki liminal rolleri

Abstract

Three days lasting nuptial rites as examples of rites of passage take on a new significance with the contributions of professional musicians in Bergama’s surrounding country-side like elsewhere in Turkey. These musicians living in Bergama are often ‘Roma’. Leading the profession of musicianship up until today, these local musicians provide basically two different kinds of musical service: to encode certain stages with certain tunes over the course of the ritual and to guide the transition. As a female-centered activity, the core of the marriage ritual is a process of liminality in which the bride enters a new phase in her life by the help of the other women around (aunts, musicians, etc.). Unlike the relationship between the male musicians and the groom, female Rom musicians locally named ‘dümbekçiler’ stand by the bride in almost all stages of this transition and guide her to cross the inner tresholds of the ritual properly. This article aims to contribute to the understanding of the ‘liminal’ roles of the male and female Rom musicians in their company consequently to the bride, the groom and all the other members of communitas during the ritual process.

Özet

Geçiş ritüellerinin (rites of passage) üç güne yayılan bir örneği olan evlilik ritüelleri, bugün Türkiye’nin pek çok yerinde olduğu gibi Bergama kırsalında da profesyonel müzisyenlerin katkılarıyla anlam kazanır. Bergama özelinde bu müzisyenler, büyük çoğunlukla bölgede yaşayan ‘Roman’lardır. Müzisyenlik mesleğini geçmişten günümüze profesyonel olarak sürdüren bu yerel müzisyenler, ritüel kapsamında temelde iki farklı müzik hizmeti sunarlar: Ritüel akışı boyunca belirli aşamaları belirli havalarla kodlamak ve geçişe rehberlik etmek. Kadın merkezli bir etkinlik olan evlilik ritüeli özünde gelinin; çevresindeki diğer kadınların (yengeler, müzisyenler vb.) yardımıyla yaşamının yeni bir evresine adım atmaya hazırlandığı bir eşiksellik (liminality) sürecidir. Yörede ‘dümbekçiler’ olarak adlandırılan Roman kadın müzisyenler bu süreçte, erkek müzisyenlerin damatla kurduğu ilişkiden farklı olarak hemen her aşamada gelinin yanında bulunarak ritüel içi eşikleri uygun bir biçimde geçmede ona rehberlik de ederler. Bu makale erkek ve kadın Roman müzisyenlerin ritüel süreci boyunca, başta gelin olmak üzere damada ve diğer tüm komünitas üyelerine eşlik ederken sergiledikleri ‘liminal’ rollerin anlaşılmasına katkı sunmayı amaçlar.