Relationship between stigma levels of teachers and teacher’s organizational justice perceptions<p>Öğretmenlerin damgalama düzeyleri ile örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki
Keywords:
Stigma, Stigmatization, Organizational Justice, Teacher, School, Damgalama, Damga, Örgütsel Adalet, Öğretmen, OkulAbstract
The purpose of this study was to determine the relationship between stigma levels of teachers and teachers’ organizational justice perceptions. Relational survey model was used in research. Teachers’ opinions on stigma level and organizational justice were reviewed. A total of 204 public school teachers (elemantary and high) employed in Ankara participated in the study. The "Stigma Scale” developed by Yaman and Güngör (2013) and "Organizational Justice Scale”developed by Hoy and Tarter (2004) were used to gather data. The data was analyzed by using Pearson Product-Moment Correlation Coefficient, Descriptive Statistics (frequency, percentage, arithmetic average, standard deviation), and multiple regression analysis techniques. Results indicated that teachers’ stigma scores were high in prejudice and psychological health and the participants had positive perceptions about organizational justice at public schools. There was meaningful negative relationship between stigma levels of teachers and organizational justice perceptions of teachers. Consequently, stigma level is one of the factors that affect organizational justice negatively in schools.
Özet
Bu araştırmanın amacı, Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde bulunan merkez ilçelerdeki resmi ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin görüşlerine göre, öğretmenlerin damgalama düzeyleri ile örgütsel adalet algıları arasındaki ilişkiyi saptamaktır. Araştırma, ilişkisel tarama modelindedir. Araştırma modelinde, biri bağımsız/dışsal (öğretmenlerin damgalama düzeyi), biri bağımlı/içsel (öğretmenlerin örgütsel adalet algıları) olmak üzere iki değişken bulunmaktadır. Araştırmanın örneklemini, Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde bulunan merkez ilçelerdeki resmi ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan toplam 204 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Yaman ve Güngör (2013) tarafından geliştirilen “Damgalama Ölçeği” ile Hoy ve Tarter (2004) tarafından oluşturulan “Örgütsel Adalet Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ve Çoklu Regresyon Analizi tekniklerinden yararlanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre; öğretmenlerin damgalama eğilimlerinin önyargı ve psikolojik sağlık alt boyutlarında yüksek olduğu, katılımcıların okullarındaki örgütsel adalet algısını olumlu olarak belirttiği, öğretmenlerin damgalama düzeyleri ile örgütsel adalet algıları arasında anlamlı ve negatif bir ilişki olduğu, öğretmenlerin örgütsel adalet algısının en önemli yordayıcısının ön yargı olduğu saptanmıştır.
Downloads
Metrics
References
Acar, G. (2011). Okul yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının beden eğitimi öğretmenlerinin örgütsel adalet ve motivasyon düzeyleriyle ilişkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Arabacı, L. ve Çam, O. (2013). Türkiye’de psikiyatri hastanelerinde çalışan hemşirelerin adli psikiyatri hastalarına yönelik tutumlarını etkileyen faktörler. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(4), 253−259.
Balkanlıoğlu, M. (2012). Alevi-sünni evliliklerinin aile ilişkileri ile çocuk yetiştirme üzerine etkileri ve sosyal damgalama. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 62, 163−182.
Baş, G. ve Şentürk, C. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel güven algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17 (1), 29−62.
Beugre, C., ve Baron, R. (2001). Perceptions of systemic justice: the effects of distributive, procedural and interactional justice. Journal of Applied Social Psychology, 31 (2), 324−339.
Bies, R. J., ve Moag, J. F. (1986). Interactional justice: communication criteria of fairness. Lewicki, R. J., Shephard, B. H. ve Bazerman, B. H. (Eds.). Research of negotiation in organizations. Greenwich, CT: JAI Press.
Bilge, A., ve Çam, O. (2010). Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 9 (1), 71−78.
Büyüköztürk, Ş.,Çakmak E., Akgün Ö., Karadeniz Ş. ve Demirel F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Cemaloğlu, N. ve Kılınç A. (2012) İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin algıladıkları örgütsel güven ve yıldırma arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim Dergisi, 37 (165), 137−151.
Cemaloğlu, N. (2012). Okulun psikolojik yönü. S. Özdemir (Ed.), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi içinde (ss. 197-229). Ankara: PegemA
Colquitt, J. A. , Scott, A. B. , Judge, T. A. ve Shaw, J. C. (2006). Justice and personality: using integrative theories to derive moderators of justice effects. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 100, 110−127.
Corrigan, P.W. ve Watson, A.C. (2007). The Public stigma of psychiatric and the gender, ethnicity and education of the perceiver. Community Mental Health Journal, 43 (5), 439−458.
Cropanzano, R., Prehar, C. A., ve Chen, P. Y. (2002). Using social exchange theory to distinguish procedural from interactional justice. Group and Organizational Management, 27, 324−351.
Demir, N. (2008). Liderlik tarzının örgütsel adalet ile ilişkisi ve liderlere olan güvenin bu ilişkideki rolü. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (30), 195−205.
Demirel, Y. (2009). Örgütsel adaletin yönetici-çalışan ilişkileri üzerine etkisi: farklı sektör çalışanlarına yönelik bir araştırma. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(17), 137−154.
Florez, J. A. (2002). What causes stigma? World Psychiatry, 1 (1), 25−26.
Frey, F. M. (1997). The management of justice through accounts: constructing acceptable justifications. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Virginia Polytechnic Institute and State University.
Goffman, E. (2014). Damga örselenmiş kimliğin idare edilişi üzerine notlar. Ankara: Heretik Yayınları.
Greenberg, J. (1987). A taxonomy of organizational justice theories. Academy of Management Review, 12 (1), 9¬¬−22.
Greenberg, J. (1990). Organizational justice : Yesterday, today and tomorrow. Journal of Management, 16 (2), 399−432.
Güngör, H. (2013). Okul yönetici ve öğretmenlerinin damgalama eğilimleri ile örgüt kültürü arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Türkiye.
Gür, E. (2014). Kamu, özel ve üniversite hastanelerinde çalışan hemşirelerde örgütsel adalet algısı ve tükenmişlik durumları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Türkiye.
Güvenir, T., Miral, S., ve Gökengin, D. (2004). Bir stigmatizasyon (damgalama) ve istismar olgusunda okul konsültasyonu kapsamında multidisipliner krize müdahale yaklaşımı. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 18 (3), 251−255.
Hartman, S.,Yrle, A., ve Galle Jr., W. (1999). Procedural and distributive justice examining equity in a university setting. Journal of Business Ethics, 20, 337–351.
Hoy, W. K. ve Tarter, C. J. (2004). Organizational justice in schools: no justice without trust. International Journal of Educational Management, 18 (4), 250–259.
Hoxha, S. (2010). Algılanan örgütsel adaletin performansa etkisi: ruhsal sağlığın rolü; sağlık çalısanları ile bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Türkiye.
Irak, D. U. (2004). Örgütsel adalet: ortaya çıkışı, kuramsal yaklaşımlar ve bugünkü durumu. Türk Psikoloji Yazıları, 7 (13), 25−43.
İçerli, L (2010). Örgütsel adalet: kuramsal bir yaklaşım. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 67−92.
İmamoğlu, G.(2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri ve örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Türkiye
İşbaşı, J. Ö. (2000). Çalışanların yöneticilerine duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin algılarının örgütsel vatandaşlık davranışının oluşumundaki rolü: Bir turizm örgütünde uygulama. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
İşcan, Ö. F. ve Naktiyok, A. (2004). Çalışanların örgütsel bağdaşımlarının belirleyicileri olarak örgütsel bağlılık ve örgütsel adalet algıları. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 59 (1), 181−201.
Jawahar, I. M. (2002). A model of organizational justice and workplace aggression. Journal of Management, 28 (6), 811− 834.
Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kocabaşoğlu, N. ve Aliustaoğlu, S. (2003). Stigmatizasyon. Yeni Symposium, 41 (4), 190−192.
Lee, H. R. (2000). An empirical study of organizational justice as a mediator of the relationships among leader member exchange and job satisfaction, organizational commitment, and turnover intentions in the lodging industry. (Yayımlanmamış doktora tezi). State University, Virginia Polytechnic Institute, Virginia.
Moorman, R. H. (1991). Relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors: do fairness perceptions influence employee citizeship? Journal of Applied Psychology, 76 (6), 845−855.
Oban, G. ve Küçük, L. (2011). Ergenlerde ruhsal hastalıklara yönelik damgalamayı etkileyen etmenler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2 (1), 31−39.
Oğuz, E. (2011). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile yöneticilerin liderlik stilleri arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (1), 45−65.
Oran, N. T. ve Şenuzun, F. (2008). Toplumda kırılması gereken bir zincir: HIV/AIDS stigması ve baş etme stratejileri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5 (1), 1−16.
Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel adaletin bireylerarası saldırgan davranışlar üzerindeki etkilerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21, 77−96.
Öztürk, F. (2013). Ankara ilindeki verem savaşı dispanserlerinde tedavi alan tüberküloz hastalarında damgalanma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Türkiye.
Polat, S. ve Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 307−331.
Polat, S. ve Kazak, E. (2014). Okul yöneticilerinin kayırmacı tutum ve davranışları ile öğretmenlerin örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20 (1), 71−92.
Roch, S. G., ve Shanock, L. R. (2006). Organizational justice in an exchange framework: clarifying organizational justice distinctions. Journal of Management, 32 (2), 299−322.
Scandura. T.A. (1999). Rethinking leader-member exchange: an organizational justice perspective. Leadership Quarterly, 10, 25−40.
Seçkin, Z. ve Demirel, Y. (2014). Çalışanların örgütsel adalet algıları ile psikolojik yıldırma davranışı (mobbing) arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (1), 329−348.
Şeşen, E. (2006). Gazetelerde yayımlanan iş ilanlarında ayrımcılık ve fırsat eşitliği üzerine İngiltere ve Türkiye karşılaştırması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Türkiye.
Taşdan, M. ve Yılmaz, K. (2008). Organizational citizenship and organizational justice scales’ adaptation to Turkish. TED Eğitim ve Bilim Dergisi, 33 (150), 87−96.
Tel, H. ve Pınar, Ş.(2012). Ayaktan izlenen psikiyatri hastalarında içselleştirilmiş damgalama ve benlik saygısı. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 3 (2), 61−66.
Titrek, O. (2009). Okul türüne göre okullardaki örgütsel adalet düzeyi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (2), 551–573.
Topkaya, N. (2011). Psikolojik yardım alma niyetinin sosyal damgalanma, tedavi korkusu, beklenen yarar, beklenen risk ve tutum faktorleriyle modellenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi, Türkiye.
Uğurlu, C. T. (2009). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerinin etik liderlik ve örgütsel adalet davranışlarının etkisi (Hatay ili örneği) (Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Türkiye.
Yaman, E. ve Güngör, H. (2013). Damgalama (stigma) ölçeği’nin geliştirilmesi, geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi, 11,(25), 251–270.
Yaman, E. ve Güngör, H. (2013). Okul yönetici ve öğretmenlerinin damgalama (stigma) eğilimleri ile örgüt kültürü arasındaki ilişki. Uluslararası Online Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (3), 783–797.
Yegen, C. (2014). Türk yazılı basınının HIV/AIDS haberlerindeki nefret söylemi:“posta” gazetesi örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2 (3), 317–349.
Yıldızhan, Y. (2011). Örgütsel adalet ile iş doyumu arasındaki ilişki: Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Türkiye
Yılmaz, K. (2010). Devlet ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel adalet algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10 (1), 579–616.
Yürür, Ş. (2008). Örgütsel adalet ile iş tatmini ve çalışanların bireysel özellikleri arasındaki ilişkilerin analizine yönelik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (2), 295–312.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Authors can retain copyright, while granting the journal right of first publication. Alternatively, authors can transfer copyright to the journal, which then permits authors non-commercial use of the work, including the right to place it in an open access archive. In addition, Creative Commons can be consulted for flexible copyright licenses.
©1999 Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
