Gender stereotypes in primary school Turkish textbooks<p>İlkokul Türkçe ders kitaplarında toplumsal cinsiyet kalıp yargıları

Abstract

Gender involves socially loaded roles and responsibilities to men and women. Children begin to acquire information related to gender primarily within the family and then around the community. They spend   important and a big part of their time in school after commencement of the education life. One of the important tools transferring individuals the social values imposed sense of community in schools are the textbooks. However, some texts and images presented in textbooks that often seem to have no interest in gender can observe gender differences between individuals. This presented differences adopted by individuals leads to make sense of self, upload values on its own and transfer this experience and knowledge into his/her life. In this study the texts and images located in the primary school 1-4 grade Turkish textbooks which are the Ministry of Education State Books publications were analyzed in terms of gender stereotypes. Research data was collected by the document analysis which is one of the qualitative research approaches. The characters in the texts and images located in the Primary school Turkish textbooks were examined in terms of gender stereotypes and collected data were analyzed using content analysis. According to obtained results of the research it was seen that the gender stereotypes were taken place in the texts and the images of the Primary School Turkish Textbooks.

Özet

Toplumsal cinsiyet, kadın ve erkeğe sosyal olarak yüklenen rol ve sorumlulukları içermektedir. Çocuklar öncelikle aile içinde, sonrasında çevresinde ve toplumda cinsiyete yönelik bilgileri edinmeye başlarlar. Eğitim yaşamına başladıktan sonra ise zamanlarının önemli ve de büyük bir kısmını okulda geçirmektedirler. Okullarda, toplumun anlam yüklediği toplumsal değerleri bireylere aktaran önemli araçlardan birisi ise ders kitaplarıdır. Ancak ders kitaplarında sunulan ve çoğunlukla cinsiyetle ilgisi yokmuş gibi görünen bazı metinler ve resimler, bireyler arasında cinsiyet farklılığı gözetebilmektedir. Bu sunulan farklılıklar birey tarafından benimsenerek bireyin kendine ilişkin anlamlar çıkarmasına, değerler yüklemesine ve edindiği bu bilgileri yaşama aktarmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Devlet Kitapları yayınlarının İlkokul 1-4. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinler ve resimler toplumsal cinsiyet kalıp yargıları açısından incelenmiştir. Nitel araştırma yaklaşımın benimsendiği araştırmada veriler doküman incelemesi yoluyla toplanmıştır. İlkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerdeki ve resimlerdeki karakterler toplumsal cinsiyet kalıp yargıları açısından incelenmiş ve toplanan veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda ilkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerde ve görsellerde toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının yer aldığı görülmüştür.