The originality of transposed maqams with few composed works: Examples from Ruhnevaz and Reng-i Dil<p>Az eser bestelenmiş şed makamların özgünlüğü: Ruhnevaz ve Reng-i Dil örnekleri

Abstract

The Directorate General of Fine Arts of the Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Turkey organized a “Competition for Compositions in Infrequently-Used Maqams and Usuls” with November 1, 2005 as the deadline of applications, and the competition ended with the awards ceremony in April 2006. Almost 500 composers applied with their compositions in 50 infrequently-used maqams determined by a board, and a total of 50 works from six groups received awards. The organizing institution emphasized that the objectives of the competition were to bring those 50 identified maqams to light, to encourage composers to compose works in these maqams, and to enrich the repertory of maqamic music.

Grouped by their tonics and çeşni’s, only two of these 50 maqams were şed (transposed) maqams. One was Rûhnevâz, the transposed maqam of Bûselik, with the tonic in Hüseynîaşîran, and the other was Reng-i Dil, the transposed maqam of Neveser, with the tonic in Acemaşîran. This article seeks to explain why so few compositions have been made in the maqams Rûhnevâz and Reng-i Dil, which are compared for similarities and differences with other maqams that use the same scales in the context of maqamic analysis and transpositions, as well as the originality of these maqams.

Özet

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü tarafından 2005 yılı 1 Kasım günü çağrılı “Az Kullanılan Makam ve Usûllerde Beste Yarışması” düzenlenir ve Nisan 2006’da bir ödül töreniyle sonlandırılır. Bir kurul tarafından belirlenen 50 az kullanılmış makamda yaklaşık 500 eser sahibi başvuru yapar ve altı gruptan toplam elli eser ödüllendirilir. Düzen­leyen kurumca, yarışma düzenleme amacının, belirlenen 50 makamın yeniden gün ışığına çıkarılması, bestecilerin bu makamlarda eser üretmelerini teşvik etmek ve makam müziği repertuarını zenginleştirme olduğu vurgulan­mıştır.

Karar perdeleri ve karar çeşnileri üzerinden bir tabloda gruplandırılan bu 50 makamın sadece ikisinin şed makam olduğu görülmüştür. Bir tanesi Hüseynîaşîran perdesi kararlı Buselik makamı şeddi Rûhnevâz diğeri ise, Acemaşîran perdesi kararlı Neveser makamı şeddi olan Reng-i Dil’dir. Bu yazıda, makamsal analiz, göçürme uygulaması ve aynı dizileri kullanan diğer makamlarla arasındaki benzerlikler / farklılıklar bağlamında, bunlara ek olarak,  özgünlük kavramı üzerinden irdelenmiş olan Rûhnevâz ve Reng-i Dil makamlarında, neden nicelik bakımdan az sayıda eser verilmiş olabileceği araştırılmıştır.