Religion and mysticism in poems of Şeref Hanım<p>Şeref Hanım’ın şiirlerinde din ve tasavvuf

Abstract

Şeref Hanım (Lady Seref) (1809-1861) lived at the first half of the 19^th century during when Tanzimat Literature had started to outmaneuver Divan Literature and had made its weight felt. She is an exceptional female divan poet who managed to make a distinguished name for her within the tradition of Classical Turkish Literature. She has a large-scale divan in which she added up all her poems written in almost all styles and types of verse.  

Religious – mystical components at the major parts of her poems attract the attention. Divan of the poetess, who was a maulawi in essence and had sympathy in the effective sects of that period, such as Qadiriyya and Rifai, presents an extensive material on this subject.  Sincere, truthful, courageous, and loud-voiced explanandum that was used by Şeref Hanım while stating aforementioned content is also remarkable. In this study, we aimed to examine the religious – mystical components, motifs, personalities and the manner of handling them that we determined within the poems of Şeref Hanım. Herewith, we aimed to enlighten projection of religion and mysticism phenomena which are the leading fundamental supplying sources of Classical Turkish Literature within work of a female divan poet. 

Özet

Şeref Hanım (1809-1861), Tanzimat edebiyatının divan edebiyatına üstünlük sağlamaya başladığı, ağırlığını hissettirdiği 19.yüzyılın ilk yarısında yaşamıştır.  Klasik Türk edebiyatı geleneği içinde adından söz ettirmeyi başarmış, nadir kadın divan şairlerinden biridir. Hemen her nazım biçimi ve türünde yazdığı şiirlerini bir arada topladığı hacimli bir divanı vardır.

Şiirlerinin büyük bir kısmında dinî-tasavvufî unsurlar göze çarpmaktadır. Esas itibarıyla Mevlevi olan ve döneminde etkili Kadirilik, Rıfailik gibi tarikatlara da sempati duyduğu bilinen şairenin divanı, bu konuda elimize geniş bir malzeme sunmaktadır.  Şeref Hanım’ın söz konusu içeriği şiirlerinde dile getirirken kullandığı içten, samimi, yürekli ve gür sesli ifade biçimi ayrıca dikkat çekicidir. Çalışmamızda Şeref Hanım’ın şiirlerinde tespit ettiğimiz dinî-tasavvufî unsurları, motifleri, şahsiyetleri ve bunların ele alınış biçimlerini incelemeyi amaçladık. Bu vesileyle Klasik Türk edebiyatının beslendiği temel kaynakların başında gelen din ve tasavvuf olgusunun bir kadın divan şairinin eserindeki izdüşümünü açıklığa kavuşturmayı hedefledik.