History teaching in Turkmenistan from Soviet Turkmenistan to the independent republic<p>Sovyet Türkmenistanı’ndan bağımsız devlete Türkmenistan’da tarih öğretimi

Abstract

In this study carried out to put forward the general characteristics of the history education system implemented in Turkmenistan during the USSR period and the changes made in the history education system after Turkmenistan had declared its independence, the screening model and document review methods were benefited from. As result of the studies carried out on the curriculums and textbooks, it was understood that, as in other republics during the USSR period, there were two kinds of history classes in Turkmenistan being the General History and the History of USRR, and intense political-ideological guidance and various forms of the misuse of history were present in the curriculums and textbooks used during this period. In this period when topics related to the Turkmen history were only present in the scope of the USSR History and were so limited, many historical facts, primarily the Russian occupation of Turkmenistan, were distorted. After Turkmenistan had declared its independence on 27 October 1991, it implemented policies with the aim to get rid of the cultural and ideological influence of the USSR and build the national identity of the Turkmen nation. In this period, the History of Turkmenistan course began to be taught instead of the History of the USSR, and the course of the General History taught in the period of the USSR was taught by reorganising its content and weekly class hours. In this period when the ideological approach present in the history education in the USSR period was given up, the national history education was prioritised and it was attempted to pay regard to nationality-universality, knowledge-skill and value balances in the history education. Despite all these changes, it can be said that the understanding of the homeland history in the new period which took the geographical borders of the USSR period as a basis, historical periodization and the weight of the cult of personality continued to a certain extent in textbooks.  

Özet

Türkmenistan’da SSCB döneminde uygulanan tarih öğretim sisteminin genel özellikleri ile Türkmenistan’ın bağımsızlığını ilan etmesinden sonra tarih öğretim sisteminde gerçekleştirilen değişiklikleri ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilen bu araştırmada  tarama modeli ve doküman incelemesi yöntemlerinden yararlanılmıştır. Öğretim programları ve ders kitapları üzerinde yapılan çalışmalar sonucu SSCB döneminde diğer cumhuriyetlerde olduğu gibi Türkmenistan’da da Umumi Tarih ve SSCB Tarihi isimleriyle iki çeşit tarih dersi okutulduğu, bu dönemde kullanılan öğretim programı ve ders kitaplarında yoğun siyasi-ideolojik yönlendirmelerin ve çeşitli tarihin kötüye kullanım biçimlerinin mevcut olduğu anlaşılmıştır. Türkmen tarihiyle ilgili konulara ancak SSCB Tarihi dersi kapsamında ve çok sınırlı olarak yer verilen bu dönemde başta Rusya’nın Türkmenistan’ı işgali konusu olmak üzere birçok tarihsel gerçeklik çarpıtılmıştır. Türkmenistan’ın 27 Ekim 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan etmesinden sonra SSCB’nin kültürel ve ideolojik etkisinden kurtulmaya ve Türkmen ulusal kimliği inşa etmeye yönelik politikalar uygulamıştır. Bu dönemde SSCB Tarihi dersi kaldırılarak yerine Türkmenistan Tarihi dersi okutulmaya başlanmış, SSCB döneminde okutulan Umumi Tarih dersinin de içerikleri ve haftalık ders saati miktarları yeniden düzenlenerek okutulmuştur. SSCB döneminin tarih öğretimine olan ideolojik yaklaşımından vazgeçilen bu dönemde ulusal tarihin öğretimi ön plana alınmış ve tarih öğretiminde ulusallık-evrensellik, bilgi-beceri ve değer dengeleri gözetilmeye çalışılmıştır. Tüm bu değişikliklere rağmen yeni dönemde SSCB döneminin coğrafi sınırları temel alan vatan tarihi anlayışı, tarihsel dönemselleştirme ve ders kitaplarındaki kişi kültü ağırlığının belli ölçülerde devam ettiği söylenebilir.