Development of scales for barriers to participation and preference factors in the use of recreation area<p>Rekreasyon alanı kullanımına ilişkin katılım engelleri ve tercih etkenleri ölçeklerinin geliştirilmesi
Keywords:
Recreation area, preference factors, barriers to participation, scale development, Rekreasyon Alanı, Tercih Etkenleri, Katılım Engelleri, Ölçek GeliştirmeAbstract
Recreation areas have lately been becoming popular owing to advancement of modern technology and modern urbanization. Decrease in natural movement patterns of humans, busy work schedules and health problems caused by these factors have made recreation areas more important day by day. The current study was undertaken to develop reliable and valid Likert type scales that would explore factors that prevent inhabitants from participating in recreation area and that affect their preferences in choosing recreation area built by municipalities. The scales were administered to a total of 580 subjects; 320 subjects were used for Explanatory Factor Analysis (EFA) while 260 subjects were used for Confirmatory Factor Analysis (CFA) [18-55 age (=28.34, sd=9.90), 55.7% (323) female subjects]. As a result of EFA, it was identified that both scales were clustered under five subscales and their total variance explanation ratio was 56.35% for preferences for recreation area while it was 71.23% for barriers to participation in recreation area. Goodness of fit was proved to be enough for CFA accomplished for the scales following EFA and therefore it was possible to argue that the model was statistically significant. Correlations between dimensions were calculated through Spearman-Brown correlation coefficients. Although there were significant correlations between dimensions; their values were found to be lower and moderate. Correlation values indicated that subscales that were clustered under EFA and CFA presented different constructs. Through correlation values obtained; it might be suggested that construct validity of both scales was at a sufficient level.
Özet
Rekreasyon alanları, modern teknolojinin gelişmesine ve kentleşmeye bağlı olarak son yıllarda adından sıklıkla söz ettirir hale gelmiştir. İnsanoğlunun doğal hareketlerinde meydana gelen azalmalar, yoğun çalışma saatleri ve bunların beraberinde getirdiği sağlık sorunları, rekreasyon alanlarının her geçen gün önem kazanmasına yol açmıştır. Bu çalışmada belediyeler tarafından yaptırılan rekreasyon alanı tercihinde etkili olan ve rekreasyon alanlarına katılımı engelleyen faktörlere ilişkin likert tipi geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmek amaçlanmıştır. Ölçek Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA) için 320, Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) için 260 olmak üzere toplam 580 [18-55 yaş ( =28.34, ss=9.90), %55.7 (323)’si kadın] bireye uygulanmıştır. Yapılan AFA neticesinde her iki ölçeğin de 5 boyut altında toplandığı ve toplam varyans açıklama oranının rekreasyon alanı tercih etkenlerinde % 56.35, rekreasyon alanı katılım engellerinde ise %71.23 olduğu saptanmıştır. Ölçeklere ilişkin AFA sonrası yapılan DFA için uyum iyiliği değerlerinin yeterli olduğunu, dolayısıyla modelin istatistiksel olarak anlamlı bir model olduğunu söylemek mümkündür. Boyutlar arası korelasyon Spearman-Brown korelasyon katsayısı ile hesaplanmıştır. Her ne kadar boyutlar arasında anlamlı korelasyonlar olsa da değer olarak düşük ve orta düzeyde oldukları görülmektedir. Korelasyon değerleri AFA ve DFA’da ortaya çıkan alt boyutların ayrı birer yapı oluşturduğu sonucunu göstermektedir. Elde edilen korelasyon değerleri her iki ölçeğin yapı geçerliğinin yeterli düzeyde olduğu şeklinde yorumlanabilir.
Downloads
Metrics
References
Ağılönü, A. & Mengütay, S. (2009). Yerel yönetimlerde rekreasyon hizmetleri ve model belirleme. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (2), 292-301.
Alpar, R. (2010). Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenirlik. Ankara: Detay Yayıncılık.
Arnold, M. L. & Shinew, K. J. (1998). The role of gender, race, and income on park use constraints. Journal of Park and Recreation Administration, 16 (4), 39-56.
Badia, M., Orgaz, B. M., Verdugo, M. A., Ullan M. A. & Martinez, M. M. (2011). Personal factors and perceived barriers to participation in leisure activities for young and adults with developmental disabilites. Research in Developmental Disabilities (32), 2055-2063.
Balcı, A. (2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve ilkeler. (9. Baskı). Ankara: Pagem Akademi.
Baumgartner, H. & Homburg, C. (1996). Applications of structural equation modeling in marketing and consumer research: A review. International Journal of Research in Marketing, 13 (2), 139-161.
Bayram, N. (2004). Sosyal bilimlerde spss ile veri analizi, Bursa: Ezgi Kitapevi.
Bentler, P. M. (1980). Multivariate analysis with latent variables: Causal modeling. Annual Review of Psychology, 31, 419-456.
Bentler, P. M. & Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88, 588-606.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. (9. Baskı).Ankara: Pegem Akademi.
Cereci, S. (2010). Kent planlaması bağlamında kentsel alanlarda iletişim ortamlarının oluşturulması sorunu. Akademik Bakış Dergisi, (22), 1-9.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik spss ve lisrel uygulamaları, Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
Deniz, K. Z. (2008). Uzmanlık gerektiren mesleklere yönelik bir ilgi envanteri geliştirme çalışması. Doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Emir, E. (2012). Rekreatif etkinliklere katılımın önündeki engellerin belirlenmesi: üniversite öğrencileri örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
Günüç, S. & Kayri, M. (2010). Türkiye’de internet bağımlılık profii ve internet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik-Güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39:220-232.
Gümüş, H. (2012). Fiziksel aktivite için park ve rekreasyon alanlarına gelen kullanıcıların mekân seçimini ve aktiviteye katılımını etkileyen faktörler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ankara.
Gürbüz, B. & Henderson K. A. (2014). Leisure activity preferences and constraints: Perspectives from Turkey. Word Leisure Journal, 56 (4), 300-316.
Gürbüz, B., Karaküçük, S. & Sarol, H. (2010). Rekreasyonel aktivitelere katılımın önündeki algılanan engel farklılıklarının incelenmesi. 11. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, 340-343, 10-12 Kasım, Antalya.
Gürbüz, B., Öncü, E. & Emir, E. (2012). Leisure contraints questionnaire: Testing the construct validity. 12th International Sports Sciences Congress, 339-343, 12-14 December, Denizli, Turkey.
İskender, A., Avcı, C. & Yaylı, A. (2015). Gençlerin serbest zaman değerlendirme aracı olarak rekreatif faaliyetlere katılım düzeylerinin belirlenmesi. Journal of Recreation and Tourism Research. 2 (1), 36-42.
Kalkan, A. (2012). Açık alan rekreasyonu, doğa sporları yapan bireylerin bu sporları yapma nedenleri: Antalya örneği. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
Marsh, H. W., Hau, K. T., Artelt, C., Baumert, J. & Peschar, J. L. (2006). OECD’s brief self-report measure of educational psychology’s most useful affective constructs: Cross-cultural, psychometric comparisons across 25 countries. International Journal of Testing, 6 (4), 311-360.
Öcal, K. (2012). Ölçek geliştirme: Serbest zaman fiziksel aktivite kısıtlayıcıları (SZFA-K). Spor Bilimleri Dergisi, 23 (2), 50–60.
Pelletier, L. G., Fortier, M. S., Vallerand, R. J., Tuson, K. M., Briere, N. M. & Blais, M. R. (1995). Toward a new measure of intrinsic motivation, extrinsic motivation, and amotivation in sports: The Sport Motivation Scale (SMS). Journal of sport and Exercise Psychology, 17, 35-35.
Schermelleh Engel, K., Moosbrugger, H. & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online. 8 (2), 23-74.
Stanis, S. A. W., Schneider, I. E., Chavez, D. J. & Shinew, K. J. (2009). Visitor constraints to physical activity in park and recreation areas: Differences by race and ethnicity. Journal of Park and Recreation Administration, 27 (3), 78-95.
Tütüncü, Ö., Aydın, İ., Küçükusta, D., Avcı, N. & Taş, İ. (2011). Üniversite öğrencilerinin rekreasyon faaliyetlerine katılımını etkileyen unsurların analizi. Spor Bilimleri Dergisi, 22 (2), 69-83.
Uzun, S. & Müderrisoğlu, H. (2010). Kırsal rekreasyon alanlarında kullanıcı memnuniyeti: Bolu gölcük orman içi dinlenme yeri örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. A (1), 67-82.
Wilcox, S., Castro, C., King, A. C., Housemann, R. & Brownson, R. C. (2000). Determinants of leisure time physical activity in rural compared with urban older and ethnically diverse women in the United States. Journal of Epidemiology Community Health, 54, 667-673.
Yıldırım, İ. (1997). Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Geliştirilmesi Güvenirliği ve Geçerliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 13:81-87.
Yılmaz, V. & Çelik, H. E. (2009). LISREL ile yapısal eşitlik modellemesi –I. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Authors can retain copyright, while granting the journal right of first publication. Alternatively, authors can transfer copyright to the journal, which then permits authors non-commercial use of the work, including the right to place it in an open access archive. In addition, Creative Commons can be consulted for flexible copyright licenses.
©1999 Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
