From the sociological point of view, Democratic Party and Adnan Menderes in Turkish political life<p>Sosyolojik açıdan Türk siyasal hayatında Demokrat Parti ve Adnan Menderes

Abstract

Political parties and political elites are the basic elements of the democratic system. These two political and social phenomena play a decisive role in shaping the political and social structure of the country as well as in the shaping of individual political attitudes and behaviour. The most common forms of social political organization in contemporary societies are political parties. In this respect, political parties can be shortly defined as political organizations organized around the ideal of playing a decisive role in political and social life and whose ultimate goals are to reach power. In democratic societies, political parties are the most important means of political socialization and participation in the political process.

In the western societies, the elite word that has been used in daily life since the 17th century. Its sociological meaning is rather different than daily life meaning. In essence, the elite can be defined as individuals who have institutional power, are in a position to control social resources, have the ability to directly or indirectly influence the decision-making process, and can fulfill their wishes and objectives in spite of their opponents. There are many elite groups in society. Political elites also form one of the most active elite groups in the social structure. Deputies and political leaders are also the most basic components of this elite group.

The Democratic Party is one of the most important political parties of Turkish political life. This party holds the privilege of being the most important representative of the right of center-right politics in Turkey; Adnan Menderes also has a privileged political identity in Turkey as being the most important leader of the center-right politics tradition. Even the Democratic Party is regarded as a representative of the transition to multi-party political life in Turkey. The Democratic Party, legendary leader Adnan Menderes and the Democratic Party MPs, identified with the name party, have not only remained the pioneers of multi-party democratic life in the country; With the transition to multi-party life, they have played a decisive role in Turkey's change process and in the social and political life of the country.

The Democratic Party as a political institution and Adnan Menderes, a political elite-leader have to be well known in order to understand and explain the political-social change and transformation that Turkey has experienced since about three quarters of a century. It was aimed to sociologically examine Adnan Menderes as an important political leader and political elite, and the Democratic Party, one of the most important political institutions of Turkish political life, from a historical perspective. The research is mainly designed as a descriptive sociological study type.

Özet

Siyasi partiler ve siyasi elitler, demokratik sistemin en temel unsurlarındandır. Bu iki siyasal ve toplumsal olgu, bireylerin siyasi tutum ve davranışlarının şekillenmesinde de olduğu kadar ülkenin siyasi ve toplumsal yapısının şekillenmesinde de belirleyici rol oynar. Günümüz toplumlarında en yaygın toplumsal siyasal örgütlenme biçimi siyasi partilerdir. Bu yönüyle siyasi partiler kısaca, siyasal ve toplumsal hayatta belirleyici rol oynamak ideali etrafında örgütlenmiş ve nihai hedefleri iktidara ulaşmak olan siyasi örgütler olarak tanımlanabilir. Demokratik toplumlarda siyasi partiler, en önemli siyasi sosyalizasyon ve siyasal sürece katılım araçlarıdır.

Batı toplumlarında, 17. yüzyıldan bu yana günlük dilde kullanılmaya başlanan elit sözcüğü ise sosyolojik olarak günlük dilde kullanıldığında daha farklı anlam ifade eder. Çok öz olarak elit, kurumsal iktidara sahip, toplumsal kaynakları kontrol edebilecek konumda bulunan, karar verme sürecini doğrudan veya dolayı olarak ciddi bir şekilde etkileme yeteneğine sahip, karşıtlarına rağmen istek ve amaçlarını gerçekleştirebilen birey(ler) olarak tanımlanabilir. Toplumda çok sayıda elit grubu vardır. Siyasi elitler de toplumsal yapı içindeki, en etkin elit gruplarından birini oluştururlar. Milletvekilleri ve siyasi liderler de bu elit grubunun en temel bileşenlerini oluştururlar.

Demokrat Parti (DP), Türk siyasal hayatının en önemli siyasi partilerinden biri konumundadır. Bu parti Türkiye’de merkez sağ siyaset geleneğinin, Cumhuriyet döneminde ilk ve önemli temsilcisi olma ayrıcalığını elinden tutarken; lideri Türkiye’de merkez sağ siyaset geleneğini temsil eden önemli bir siyasal elittir. Dahası Demokrat Parti, Türkiye’de çok partili siyasi yaşama geçişin temsilcisi olarak da kabul edilir. Demokrat Parti, ismi partisi ile özdeşleşmiş efsanevi lideri Adnan Menderes ve Demokrat Parti milletvekilleri, yalnızca ülkede çok partili demokratik hayatın öncü isimleri olmakla kalmamışlar; çok partili yaşama geçişle birlikte Türkiye’nin değişim sürecine yön vermiş ve ülkenin toplumsal-siyasal hayatında belirleyici rol oynamışlardır.

Bir siyasal kurum olarak Demokrat Parti’yi ve bir siyasi elit-lider olarak Adnan Menderes’i iyi anlamadan, Türkiye’nin yaklaşık üççeyrek asırdan beridir yaşadığı siyasal - toplumsal değişim ve dönüşümü anlamlandırmak ve açıklamak mümkün değildir. Bu realiteden yola çıkarak çalışmada, önemli bir siyasi lider ve bir siyasi elit olarak Adnan Menderes ile Türk siyasal yaşamının önemli siyasi kurumlarından biri olan Demokrat Parti’nin, tarihsel bir perspektiften, sosyolojik olarak incelenmesi hedeflenmiştir. Araştırma ağırlıklı olarak betimleyici - deskriptif bir sosyolojik çalışma türünde tasarlanmıştır.