From mythological ages to Anthropocene: Nature and human relation
Mitolojik çağlardan Anthropocene: Doğa ve insan ilişkisi
DOI:
https://doi.org/10.14687/jhs.v16i3.5124Keywords:
Nature, Mythology, Nature-Human, Ecology, Dede Korkut, Doğa, Mitoloji, Doğa-insan, EkolojiAbstract
Environmental pollution, global warming, reduction of living resources, extinction of species, the energy problem, urbanization, deforestation and ecology issues and so on are the important agenda topic of the mankind in the 21st century. While fighting with these problems, mankind cannot produce realistic and durable solutions, especially in advanced societies. Adding a mental depth, ethical perspective, and the basic mankind traditions to the contribution of the mankind to the ecological problems through his mind will provide realistic and permanent results. For this reason, we will first examine the concepts of myth and nature and their relation to each other. In this study, we will address the relationship between nature and mankind with a mythological perspective from mythological ages to today's Anthropocene era- hunting-gathering, agriculture, urbanization, industrialization periods - and make comparisons and draw conclusions. In addition, we will examine the messages of the myths to identify the historical ecological perspective of Turkish society and produce solutions to the main ecological problems of today. We will examine Book of Dede Korkut and the Duha Koca oğlu Deli Dumrul, which is one of the 12 stories in that Book in terms of nature and human relations, which express the perspective of Oghuz Turks life and point of view to the world, whose situate at the east of Anatolia between 12th and 13th century. Starting from the myths, we will compare the contemporary ecological perspectives –deep, superficial, social ecology etc.– with the relation of people with nature in the mythological eras. In our study, it is also possible to find answers to these questions with Duha Koca Oğlu Deli Dumrul Tale: "How is the nature-human relationship in the mythical period?", "How did the mythological age man approach the present state of the problems we are experiencing today?", "What are the basic elements of man in relation to nature?", "Is it possible to reduce human harm to nature and to bring ethical values away from personal interests in relation to nature?", "How is an effective nature education provided?"
Extended English summary is in the end of Full Text PDF (TURKISH) file.
Özet
21. yüzyılda, çevre kirliliği, küresel ısınma, yaşam kaynaklarının azalması, canlı türlerinin yok olması, enerji sorunu, kentleşme, ormansızlaşma vb. ekoloji sorunları insanlığın en önemli gündem maddelerinden birkaçıdır. Bu problemlerle mücadele ederken insanlık, - özellikle de gelişmiş toplumlar- gerçekçi ve kalıcı çözümler üretememektedir. İnsanoğlunun aklıyla ekolojik problemlere sunduğu katkıya, ruhsal bir derinlik, etik bir bakış açısı ve temel insanlık geleneklerini eklemek, gerçekçi ve kalıcı sonuçlar ortaya koyacaktır. Bu nedenle, öncelikle mit ve doğa kavramlarını ve bu kavramlarının birbirleri ile olan ilişkisini inceleyeceğiz. Daha sonra çalışmamızda, mitolojik çağlardan günümüz Anthropocene çağına kadar – avcılılık-toplayıcılık, tarım, kentleşme, endüstrileşme dönemlerindeki – doğa ve insan ilişkilerini, mitolojik bir bakış açısıyla ele alacak, karşılaştırmalar ve çıkarımlar yapacağız. 12.-13. yüzyıllarda Anadolu’nun doğusundaki Oğuz Türklerinin yaşamını ve dünyaya bakış açısını arı bir dille anlatan Dede Korkut Destanını ve Destandaki on iki hikâyeden biri olan Duha Koca oğlu Deli Dumrul’u, doğa ve insan ilişkileri bağlamında inceleyeceğiz. Ayrıca Türk toplumunun tarihsel ekolojik bakış açısını belirlemek ve bugünün temel ekoloji sorunlarına çözüm üretmek için de mitlerin bize sunduğu mesajları ele alacağız. Mitlerden yola çıkarak bugünün ekoloji anlayışları – derin, sığ ve toplumsal ekoloji vb. – ile mitolojik çağlardaki insanların doğayla olan ilişkilerini karşılaştıracağız. Çalışmamızda ayrıca Duha Koca Oğlu Deli Dumrul Hikâyesi ile, “Bugün yaşadığımız ekolojik sorunların benzerlerine mitolojik çağın insanı nasıl yaklaşmıştır?”, “İnsanın doğa ile olan ilişkisindeki temel unsurlar nelerdir?”, “İnsanın doğaya verdiği zararı azaltmak ve doğayla olan ilişkisinde kişisel çıkarlardan uzak, etik değerler ortaya koymak mümkün müdür?”, “Etkili bir doğa eğitimi nasıl sağlanır?” sorularına da cevaplar bulmak mümkündür.
Downloads
Metrics
References
Abdulla, Kamal. Gizli Dede Korkut. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2015
Armstrong, Karen. Mitlerin Kısa Tarihi. İstanbul: Alfa Yayınları, 2014
Atay, Tayfun. Göl ve İnsan. Ankara: Kalan Yayınları, 2005
Bayat, Fuzuli. Türk Mitolojik Sistemi. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2012
Binyazar, Adnan. Dede Korkut. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2000
Bookchin, Murray. Toplumsal Ekolojisinin Felsefesi. İstanbul: Sümer Yayıncılık, 2017
Campbell, Joseph ve Moyers, Bill. Mitolojinin Gücü. İstanbul: MediaCat Kitapları, 2007
Campbell, Joseph. İlkel Mitoloji Tanrının Maskeleri. Ankara: İmge Kitabevi, 2006
Derman, Ayşegül ve Aslan, Zeynep. “Çevre Eğitimi İçin Kültürel Bir Bakış Açısı: Dede Korkut Hikâyeleri”. International Periodical fort he Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11: 201-220, 2016
Elliade, Mircea. Kutsal ve Kutsal-Dışı. İstanbul: Alfa Yayınları, 2017
Elliade, Mircea. Mitlerin Özellikleri. İstanbul: Alfa Yayınları, 2016
Ergin, Muharrem. Dede Korkut Kitabı. İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 2000
Ergun, Pervin. Türk Kültüründe Ruhlar ve Orman Kültü. Milli Folklor. 87: 113-121, 2000
Fiske, John. Mitler ve Mitleri Yapanlar. İzmir: İlya İzmir Yayınevi, 2014
Gökyay, Orhan Şaik. Dede Korkut Hikâyeleri. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2003
Gül, Fikri. İnsan-Doğa İlişkisi Bağlamında Çevre Sorunları ve Felsefe. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 14: 17-21, 2013
Gürsoy, Ülkü. Türk Kültüründe Ağaç Kültü ve Dut Ağacı. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. 61: 43-54, 2012
Kalafat, Yaşar. Türk Kültürlü Halklarda Mitler. Ankara: Berikan Yayınevi, 2012
Karçığa, Servet. “Dede Korkut Kitabı’nda Hayvanla İlgili Kelimelerin Tasnifi”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. 5: 12-33, 2016
Korkmaz, Zeynep. “Dede Korkut Hikâyelerinde İnsan ve Doğa”. Türk Dili. 657:250-257, 2006
Ögel, Bahaeddin Ögel. Türk Mitolojisi. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2006
Özarslan, Metin. “Türk Kültüründe Ağaç ve Orman Kültü”. Türkbilig. 5: 94-102, 2003
Özer, M. Akif. “Derin Ekoloji”. Çağdaş Yerel Yönetimler. 4: 61-79, 2001
Özerkmen, Necmettin. İnsan Merkezli Çevre Anlayışından Doğa Merkezli Çevre Anlayışına, Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi. 42: 167-185, 2002
Saydam, M. Bilgin (2011). Deli Dumrul’un Bilinci. İstanbul: Metis Yayıncılık, 2011
Downloads
Additional Files
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Authors can retain copyright, while granting the journal right of first publication. Alternatively, authors can transfer copyright to the journal, which then permits authors non-commercial use of the work, including the right to place it in an open access archive. In addition, Creative Commons can be consulted for flexible copyright licenses.
©1999 Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.