Euphrates and Tigris rivers from the perspectives of the experts working on transboundary water management <p>Sınıraşan akarsuların yönetimi konusunda çalışan uzmanların bakış açısından Dicle ve Fırat nehirleri

Abstract

The objective of this study is to analyse Euphrates-Tigris basins, which across Turkey, Iraq and Syria, one of the most important transboundary waters of the world from the perspectives of the experts working on transboundary water management. With this purpose, a method which aims to determine and analyze the viewpoints of policy makers, think-tank institutions, experts and the authorities on river management. What kind of transboundary water management techniques could be applied for the basin was eventually searched. The study is based on secondary sources and the method adopted is a case study and descriptive studies. Turkey has five transboundary water basins, one of which Euphrates-Tigris basin has the water potential of 52,940 billion/meter³ that corresponds to 28.5 % of Turkey’s flow potential. The first agreements on Euphrates-Tigris rivers in between Turkey and Iraq and Turkey and Syria were made in 1946 and in 1987, respectively. One of the most challenging issue in Euphrates-Tigris rivers is the dams which have been constructed during the project period of Southeastern Development project. Another discussion point comes from definition for Euphrates-Tigris rivers from both sides. Turkey sees Euphrates-Tigris rivers as “Transboundary water” by highlighting three countries only negotiate it while Both Syria and Iraq defines it as “International water”. 

In general, it is quite important to make a collaboration process among three countries regarding cooperation and good governance. Also, preparing of the action plans for the future of the region, with a wide range of stakeholders will enhance cooperation among countries and facilitate financial contribution of relevant institutions on water management.

Extended English summary is in the end of Full Text PDF (TURKISH) file.

Özet

Bu çalışmanın amacı, Türkiye, Irak ve Suriye sınırlarından geçen ve Dünyanın en önemli sınır aşan akarsulardan olan Fırat ve Dicle nehirlerini sınır aşan akarsuların yönetimi konusunda çalışan uzmanların bakış açısından incelemektir. Bu amaçla bu üç ülkede akarsuların yönetimi konusunda çalışan uzmanların düşüncelerinin tespiti ve analizi yoluna gidilmiştir. Sonuçta adı geçen sınır aşan akarsuların ne tür bir sınır aşan su yönetimi ile yönetilmesi gerektiği sorusuna cevap bulunmasına çalışılmıştır. Çalışma durum çalışması ve betimsel analiz yöntemleri yoluyla gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda ikincil kaynaklardan ve yarı yapılandırılmış mülakatlardan elde edilen bilgi ve görüşlerin analizine dayanmaktadır. Türkiye’nin beş sınıraşan akarsu su havzası bulunmaktadır. Bunlardan en büyüğü 52 940 milyar m³ su potansiyeli ile Türkiye’nin akarsu akış potensiyelinin % 28,5’ini teşkil eden Fırat- Dicle Havzası’dır. Bu akarsu havzasının yönetimi konusunda Türkiye-Irak ve Türkiye-Suriye ülkeleri arasında ilk anlaşmalar sırasıyla 1946 ve 1987 yıllarında yapılmıştır. Güneydoğu Anadolu Projesi kapsamında inşa edilen barajlar dolayısıyle adı geçen ülkeler havzanın akarsu kaynaklarının yönetimi konusunda sorun yaşamaya başlamışlardır. Diğer yandan taraflar akarsu kaynaklarının yönetimi konusunda tanımlama farkından ileri gelen sorunlar da yaşamaktadırlar.  Türkiye, Dicle ve Fırat nehirlerini “Sınıraşan Su” olarak görüp, bu nehirlerin kullanımı ile ilgili yalnızca üç ülkenin müzakere edebileceği görüşünü savunurken, hem Suriye hem de Irak sözkonusu nehirleri “Uluslararası Su” olarak kabul etmektedirler. Bu akarsu havzalarının taraf olan üç ülke tarafından işbirliği ve iyi yönetişim temelinde yönetilmesi oldukça önemlidir. Ayrıca, bölgenin geleceği için hazırlanacak olan eylem planlarının paydaşlar tarafından geniş katılımla hazırlanması, ülkeler arasındaki işbirliğini artıracak ve akarsu yönetimi konusunda ilgili kurumların finansal katkısını hızlandıracaktır.