Health, news and ethical principles
Sağlık, haber ve etik ilkeler
DOI:
https://doi.org/10.14687/jhs.v16i2.5695Keywords:
Health, journalism, professional ethics, health journalism ethics, ethical principle, Sağlık, habercilik, meslek etiği, sağlık habercilik etiği, etik ilkeAbstract
Health news has a special position due to both their corporate significance and being for the special/private areas of the readers. They also directly influence the health right, which is one of the fundamental, irreplaceable, nontransferable rights of the individual and based on the “value of being human”. The health news which is made inattentively or false can lead to ending an individual’s life or reducing the life quality of an individual.
In this regard, in this study, which aims to reveal the ethical principles of health journalism in Turkey within the framework of social responsibility theory in relation to health journalism which requires a privileged responsibility and attention, a qualitative approach was adopted where the data was collected through document analysis and interviews.
As a result, the health journalist needs to observe personal rights and act responsibly in order to avoid disrupting the body unity of a person, adversely affect the life quality of a person and avoid preventing the right to access to equal and quality health services in his professional journalist behaviors while producing news. Within this framework, the Ethical Principles of Health Journalism which should be taken into consideration by the journalist in the production process of the health news are as follows: Principle of not harming, principles of honesty and objectivity, principles of privacy and private life, principle of equity.
Extended English summary is in the end of Full Text PDF (TURKISH) file.
Özet
Sağlık haberleri hem taşıdıkları kamusal önem hem de okuyucuların özel/mahrem alanlarına yönelik olmaları nedeniyle özel bir konuma sahiptir. Aynı zamanda kaynağını insanın “insan olma değeri”nden alan ve bireyin temel, vazgeçilemez, devredilemez haklarından biri olan sağlık hakkını doğrudan etkilemektedir. Özensiz, eksik veya yanlış yapılan bir sağlık haberi, bireyin yaşamının sonlanmasına veya yaşam kalitesinin düşmesine neden olabilmektedir.
Bu bağlamda ayrıcalıklı bir sorumluluk ve özen gerektiren sağlık haberciliği ile ilgili olarak, Türkiye’de sağlık haberciliği etik ilkelerinin ortaya konulması amaçlandığı çalışmada, verilerin doküman incelemesi ve görüşme yoluyla toplandığı nitel yaklaşım benimsenmiştir.
Sonuç olarak sağlık habercisinin haber üretiminde profesyonel gazetecilik davranışlarının gereğiyle, kişinin vücut bütünlüğünü bozmamak, yaşam kalitesini olumsuz etkilememek, eşit ve kaliteli sağlık hizmetine ulaşma hakkını engellememek adına, kişilik haklarını da gözeterek, sorumlu davranmasının gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu çerçevede gazetecinin sağlık haberi üretim sürecinde göz önünde bulundurması gereken Sağlık Haberciliği Etik İlkeleri; zarar vermeme ilkesi, doğruluk ve objektiflik ilkesi, mahremiyet ve özel hayat ilkesi, hakkaniyet ilkesi olarak belirlenmiştir.
Downloads
Metrics
References
Avcı, İ. B. ve Sönmez, M. F. (2013). Sağlık iletişimi bağlamında bireylerin televizyonda yayınlanan sağlık programlarını izleme alışkanlıkları ve motivasyonları: Elazığ örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2 (2), 119-138. http://egifder.gumushane.edu.tr/article/ view/5000006371 [Erişim tarihi: 22.11.2014]
Aydın, İ. (2012). Yönetsel mesleki ve örgütsel etik. (5. baskı) Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Aytaç, G. (2005). Edebiyat ve medya. Ankara: Hece Yayınları.
Baydur, M. (2010). Medyada “sağlıklı” insan sunumları: Popüler kültürde sağlıklı ve sürdürülebilir yaşam görünümleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi: Marmara Üniversitesi: İstanbul.
Berkarda, B. (2004). Erişkin kanserleri ve etik. Kanser ve etik. (Der: Ayhan O. Çavdar) Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
Bertrand, C.J. (2004). Medya etiği. Ankara: Başbakanlık Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü.
Büken, N.Ö. ve Büken, E. (2002) Nedir şu tıp etiği dedikleri. STED, 11 (1), 17-20.
Cevizci, A. (2013). Uygulamalı etik. İstanbul: Say Yayınları.
Creswell, J.W. (2014). Araştırma deseni. (Çev: S. B.Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
Çığ, Ü. ve Çığ, E.Ç. (2011). Haber Endüstrisi ve Gazetecilik Etiği. İş Ahlakı Dergisi, 4 (8), 25-60.
Çil, S. (2007). Televizyon haberlerinde etik: Karşılaştırmalı haber içerik analizleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Çobanoğlu, N. (2009). Kuramsal ve uygulamalı tıp etiği. Ankara: Eflatun Yayınevi.
Code of ethics for press, radio and television in Sweden (2001) http://www.po.se/english/code-of-ethics/85-code-of-ethics-for [Erişim tarihi: 26.04.2013]
Delius, H. (1990). Etik, Günümüzde felsefe disiplinleri (Çev. ve Der.: D. Özlem) İstanbul: Ara Yayıncılık, ss.311-334.
Demir, M. (2008). Yazılı basında yayınlanan sağlık haberlerinin kamuoyuna etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
Erinç, S. M. (2008). Toplum ve insan. Ankara: Ütopya Yayınevi.
Etik, kodlanan etik ve pratiği. (2012). Ankara: TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Yayını.
Evers, H. (2010). Medya Etiği, içinde Televizyon haberciliğinde etik. Ed. Bülent Çaplı ve Hakan Tunçel, Ankara: Fersa Matbaacılık. http://ilef.ankara.edu.tr/etik/e-ders/ [Erişim Tarihi: 12.7.2012]
Friedman, D. B., Tanner, A. ve Rose I. D (2014). Health journalists’ perception of their communities and implication for the delivery of health information in the news. Journal of Community Health. 39 (2), 378-385.
Fromm, E. (2006). Sağlıklı toplum. (4. Baskı). (Çev.: Y. Salman ve Z. Tanrısever). İstanbul: Payel Yayınevi.
Half of medical reporting 'is subject to spin' (2012). http://www.nhs.uk/news/2012/09 September/Pages/Half-of-all-medical-reporting-is-subject-to-spin.aspx [Erişim Tarihi: 2.4.2014]
İşak, K. B.(2008) Hürriyet Gazetesi'nde sağlık haberciliği konusunda bir içerik analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Karagöz, K. (2009). Sağlık Haberlerinin Risk Algısı Oluşturma Bağlamında Etik Açıdan Değerlendirilmesi, Medya ve Etik Sempozyumu (Yayına hazırlayan: Mustafa Yağbasan). Elazığ:Fırat Üniversitesi, ss.189-207.
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi (26. baskı). Ankara: Nobel Yayın.
Kaya, A. ve Güler, B. (2012). Organ transplantation news on the press. 10th International Symposium Communication in the Millennium (e-book). İstanbul: İstanbul University. 79-94.
Kaya, A., Yüksel, E., ve Öğüt, P. (2011). Sağlık haberlerinde mucize tedaviler. Selçuk İletişim Dergisi, 7 (1), 49-64.
Moseley, A. (2011). A’dan Z’ye felsefe (Çev:A. Süha) (3. Baskı). İstanbul: NTV Yayınları.
Oğuz, Y.N., Tepe, H., Büken, N.Ö. ve Kırımsoy Kucur, D. (2005). Biyoetik terimler sözlüğü. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
Öğüt, P. (2013). Türkiye’de Sağlık Haberciliğinin Tarihsel Gelişimi ve Hürriyet Gazetesi Örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Özen, Y. (2014). Kişisel ve sosyal sorumluluk bağlamında medya ve ahlak. Journal of European Education (JEE), 4, 2, http://dergipark.ulakbim.gov.tr/jee/article/viewFile/5000121660/ 5000112165 [Erişim Tarihi: 20 Mart 2016]
Özlem, D. (2010). Etik, ahlak felsefesi. (2. Baskı). İstanbul: Say Yayınları.
Öztürk, N.K. (1998). Kamu yöneticilerinin kararlarında etik değerler. Amme İdare Dergisi, 31 (2), 81-92.
Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods (3rd edition). Hershey PA: SAGE Publications.
Piepper, A. (2012). Etiğe giriş (Çev: V.Atayman ve G.Sezer) (2.Baskı) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Southall, Betsy (2004). A Reporter’s Guide: reporting about people with disabilities. http://www.wvdhhr.org/wvic/downloads/pdfs/media_guide.pdf [Erişim tarihi: 03.05.2014]
Taş, O. (2010). Medya Etiğinin tarihsel temelleri ve gelişimi, İçinde Televizyon haberciliğinde etik. Ed. Bülent Çaplı ve Hakan Tunçel, Ankara: Fersa Matbaacılık. http://ilef.ankara.edu.tr/etik/e-ders/ [Erişim Tarihi: 12.7.2012]
Tepe, H. (2011). Etik ve meta etik (2. Baskı). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
Türk Tabipler Birliği, Etik bildirgeler çalıştayı sonuç raporları (2009).Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, 37 (3), 51-66.
Yüksel, E., Kaya, A. Y., Koçak, A. ve Aydın, S. (2013). Türkiye’de sağlık konulu yayıncılık ilkelerinin belirlenmesi: kaynak, ileti ve hedef kitle bağlamında sağlık konulu yayınların analizi. TÜBİTAK Projesi Sonuç Raporu. Proje no: 109K534. Eskişehir.
Sterling, C.H., O’Dell, C. ve Keith, M.C. (2010). The concise encyclopedia of American radio, New York: Talor&Francis Group.
Süleyman İRVAN ile mail yoluyla gerçekleştirilen görüşme, 9 Mayıs 2013.
Downloads
Additional Files
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Authors can retain copyright, while granting the journal right of first publication. Alternatively, authors can transfer copyright to the journal, which then permits authors non-commercial use of the work, including the right to place it in an open access archive. In addition, Creative Commons can be consulted for flexible copyright licenses.
©1999 Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
