The reflections of the political social and individual events of March 12 in the novels “Şafak” and “Gizli Emir”

12 Mart’ın siyasal, toplumsal ve bireysel olaylarının “Şafak” ve “Gizli Emir” romanlarındaki yansımaları

Abstract

One of the most important themes of Turkish novel in the Republican era is the military interventions that left a mark on our history of democracy. Thus, it is known that since the beginning of 1960s, many novels’ political, social and cultural background and their viewpoints have been shaped by the impacts of the coups. In this respect, it is possible to say that the turning point of the emergence of examples that can be included in the political genre in the Turkish novel is March 12. Thus, there are the period’s difficult conditions in the centre of the most novels that talk about the period in question and in almost all of them elements that reflect mental state of individuals are written. Another remarkable point here is that no matter what the ideological tendencies of the writers are, while the life caused by the coup is given a meaning and narrated, the criticisms also concentrate on psychological effects.

From this point of view, Sevgi Soysal’s novel “Şafak” and Melih Cevdet Anday’s novel “Gizli Emir” were analysed in this study. Thereby, while on one hand the characteristics of March 12 period are traced, on the other hand it is tried to be determined through which elements the writers discussed social, political and individual events. In this respect, in this study designed to be a descriptive research study that has qualitative characteristics both the

exact words of the charachters in the novels and expressions of the writers were benefited from. In the analyses conducted, it was determined that the writers of these novels drew attention to difficulties experienced in daily life, psychological effects on individuals, violence and torture, and difficulties experienced by the artists during the March 12 period.

​Extended English summary is in the end of Full Text PDF (TURKISH) file.

Özet

Cumhuriyet dönemi Türk romanının en önemli temalarından biri demokrasi tarihimize damgasını vuran askeri müdahalelerdir. Nitekim 1960’lı yılların başından itibaren birçok romanın siyasal, sosyal ve kültürel arka planının ve bakış açısının darbelerin etkisiyle şekillendiği bilinmektedir. Bu bağlamda Türk romanında gerçek anlamda politik türe dahil edilebilecek örneklerin ortaya çıkışının dönüm noktasının 12 Mart olduğunu söyleyebilmek mümkündür. Zira söz konusu dönemi kalemi alan romanların birçoğunun merkezinde dönemin zor koşulları yer almakta, hemen hepsinde bireylerin ruhsal durumlarını yansıtan unsurlar kaleme alınmaktadır. Burada dikkati çeken bir diğer unsur, yazarlarının ideolojik eğilimleri ne olursa olsun askeri müdahalelerin neden olduğu hayat anlamlandırılırken ve aktarılırken, yapılan eleştirilerin psikolojik etkiler üzerine de yoğunlaşmasıdır.

Buradan hareketle bu çalışmada, Sevgi Soysal’ın “Şafak” ve Melih Cevdet Anday’ın “Gizli Emir” adlı romanları incelenmiştir. Böylece bir taraftan 12 Mart dönemin özelliklerinin izleri sürülerken, bir taraftan da yazarların toplumsal, siyasal ve bireysel olayları hangi unsurlar üzerinden ele aldıkları belirlenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda niteliksel özellik taşıyan betimleyici bir araştırma olarak tasarlanan bu çalışmada hem romandaki kahramanların birebir ifadelerinden hem de yazarın ifadelerinden yararlanılmıştır. Yapılan analizlerde yazarların, 12 Mart sürecinde günlük hayatta yaşanan zorluklara, bireylerin üzerindeki psikolojik etkilere, şiddete ve işkenceye ve sanatçıların yaşadıkları güçlüklere dikkati çektikleri tespit edilmiştir.