Predicting of psychological well-being with adoloscents according to personality traits and life goals: Ergenlerde psikolojik iyi oluşun kişilik özellikleri ve yaşam amaçları değişkenlerine göre yordanması

Seda Çelik; Zeynep Cihangir Çankaya

doi:10.14687/jhs.v19i2.6204

Authors

Seda Çelik
Zeynep Cihangir Çankaya Ege University https://orcid.org/0000-0001-7120-931X

DOI:

https://doi.org/10.14687/jhs.v19i2.6204

Keywords:

Psychological Well-Being, Adoloscents, Personality, Personality Traits, Life Goals, Psikolojik İyi Oluş, Ergenlik, Kişilik, Kişilik Özellikleri, Yaşam Amaçları

Abstract

This study was conducted in order to determine the predictive power of relationships with personality traits and life goals in psychological well-being of adolescents. Psychological Well-being Scale, Life Goals Scale, Adjective Based Personality Scale and Personal İnformation Form were used in the study to collect the data. In the first part of the research, The validity and realibity studies of Psychological Well-being Scale, Life Goals Scale, Adjective Based Personality Scale was conducted with 635 adoloscents. The second part of the research data were collected from 933 adolescents to determine predictive power of relationships with intrinsic-extrinsic life goals, openness to experience, conscientious, extroversion, aggreableness, neuroticisim on the psychological well-being of adolescents. Stepwise multiple regression analysis was used in the process of data analysis. The results of the analysis showed that intrinsic-extrinsic life goals, openness to experience, conscientious, extroversion, aggreableness, neuroticisim scores significantly predicted the psychological well-being of adolescents and explained 47.6 % of change in their psychological well-being. These findings were discussed in the light of the relevant literature and developmental features of adolescents.

Extended English summary is in the end of Full Text PDF (TURKISH) file.

Özet

Bu araştırma ergenlerin psikolojik iyi oluş düzeylerinin, kişilik özellikleri ve yaşam amaçları değişkenleri açısından yordanma gücünün belirlenmesi amacı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Psikolojik İyi Olma Ölçekleri, Yaşam Amaçları Ölçeği, Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi, Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmanın birinci kısmında Psikolojik İyi Olma Ölçekleri, Yaşam Amaçları ve Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi’nin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları 635 ergen ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın ikinci kısmında ergenlerin psikolojik iyi oluş düzeylerinin, içsel ve dışsal yaşam amaçları, dışa dönüklük, nevrotizm, sorumluluk, deneyime açıklık, yumuşak başlılık, duygusal dengesizlik, değişkenleri açısından yordanma gücünün belirlenmesi amacıyla 933 ergenden veri toplanmıştır. Verilerin analizinde aşamalı çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Yapılan analiz sonrasında içsel ve dışsal yaşam amaçları, dışa dönüklük, nevrotizm, sorumluluk, deneyime açıklık, yumuşak başlılık, duygusal dengesizlik değişkenlerinin ergenlerin psikolojik iyi oluş düzeylerini anlamlı bir biçimde yordadığı ve birlikte ergenlerin psikolojik iyi oluşundaki değişimin % 47.6’sını açıkladığı bulunmuştur. Araştırma bulguları, ilgili araştırmalar ve ergenlerin gelişimsel özellikleri çerçevesinde tartışılmıştır.

Downloads

Download data is not yet available.

Metrics

Metrics Loading ...

Author Biographies

Seda Çelik

M.A.

Zeynep Cihangir Çankaya, Ege University

Prof. Dr., Ege University, Faculty of Education

References

Acar-Zorbaz, N. (2019). Lise öğrencilerinin ototelik kişilik özellikleri, yaşam amaçları, hayat anlamları ve akış eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.

Adams, G. (2000). Adolescent development the essential readings. Blackwell Publishers Ltd. UK: Oxford

Atan, A. (2020). 5-6 yaş çocuklarda psikolojik iyi oluş: bir model önerisi ve ebeveynler ile öğretmenlerin kişilik tipleri, ego durumları ve psikolojik iyi oluş düzeylerinin yordayıcı rolü (Doktora Tezi). (Yayımlanmamış DoktoraTezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.

Babatunde, O. S., Oguntunde, P. E., Ogunmola, A. O., ve Balogun, O. S. (2014). On the performance of reset and durbin watson tests in detecting specification error. Copyright© 2014 by Modern Scientific Press Company, Florida, USA International Journal of Modern Mathematical Sciences,, 11(3), 144-151.

Bacanlı, H., İlhan, T. ve Aslan, S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: sıfatlara dayalı kişilik testi (SDKT). Türk eğitim bilimleri dergisi, 7 (2), 261279.

Barrick, M. R. ve Mount, K. M. (1991). The big five personality dimensions and job performance: a meta- analysis. Personnel psychology, 44 (1),1-26.

Benet-Martinez, V. ve John, O. P. (1998). Los Cinco Grandes across cultures and ethnic groups: Multitrait-multimethod analyses of the Big Five in Spanish and English. Journal of personality and social psychology, 75(3), 729.

Bozkurt, T. (2019). Gratitude interventions to reduce negative effects of extrinsic goals on psychological well-being. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.

Brouzos, A., Vassilopoulos, S. P. ve Boumpouli, C. (2016). Adolescent's subjective and psychological well‐being: The role of meaning in life. Hellenic journal of psychology, 13(3), 153-169.

Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı istatistik. Araştırma deseni spss uygulamaları ve yorum (20. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.

Carver, C. S. ve Connor-Smith, J. (2010). Personality and coping. Annual review of psychology, 61, 679-704.

Cenkseven, F. (2004). Üniversite öğrencilerinde öznel ve psikolojik iyi olmanın yordayıcılarının incelenmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.

Cenkseven-Önder, F. ve Mukba, G. ( 2017). Üniversite öğrencilerinde umut ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkide yaşam amacının aracı rolü. The journal of academic social science studies, 62, 103-116.

Cihangir-Çankaya, Z. ve Meydan, B. (2018). Ergenlik döneminde mutluluk ve umut. Elektronik sosyal bilimler dergisi, 17(65), 207-222. doi: 10.17755/esosder.316977.

Costa, P. T. ve McCrae, R. R. (1980). Influence of extraversion and neuroticism on subjective well-being: happy and unhappy people. Journal of personality and social psychology, 38(4), 668.

Costa, P.T., Jr. ve McCrae, R. R. (1992). Revised neo personality inventory (neo-pi-r) and neo five-factor inventory (NEOFFI) professional manual. Odessa, FL: Psychological assessment resources, Inc.

Davids, E. L., Roman, N. V. ve Kerchhoff, L. J. (2017). Adolescent goals and aspirations in search of psychological well-being: from the perspective of self-determination theory. South African journal of psychology, 47(1), 121-132.

Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (2008). Hedonia, eudaimonia, and well-being: An introduction. Journal of happiness studies, 9(1), 1-11.

DeNeve, K. M. ve Cooper, H. (1999). The happy personality: A meta-analysis of 137 personality traits and subjective well-being. Psychological bulletin, 124(2), 197.

Deniz, E. (2020). Lise öğrencilerinde yaşam amaçları ve umudun öznel iyi oluşla ilişkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.

Diener, E. ve Lucas, R. E. (1999). Personality and subjective well-being. Well-being: Foundations of hedonic psychology, 213.

Doğan, U. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal ağ siteleri kullanımının mutluluk, psikolojik iyi-oluş ve yaşam doyumlarına etkisi: Facebook ve Twitter Örneği. Eğitim ve bilim, 41(183).

Doğan, U., Kaya, S. ve Eren, D. (2016). Lise öğrencilerinin risk alma davranışlarının yaşam doyumu ve psikolojik iyi oluş değişkenleri ile ilişkisi. Turkish studies, 11(3), 953-964.

Eroğlu, N. (2013). Psikolojik iyi olma ile topluluk hissi arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.

Evans, P., Martin, A. J. ve Ivcevic, Z. (2018). Personality, coping, and school well-being: an investigation of high school students. Social psychology of education, 21(5), 1061-1080.

Frankl, V. (1969). The will to meaning: Foundations and applications of logotherapy. New York: Meridian.

Grant, S., Langan-Fox, J. ve Anglim, J. (2009). The big five traits as predictors of subjective and psychological well-being. Psychological reports, 105(1), 205-231.

Grotevant, H.D. (1995). Kişilik gelisimi. J.F. Adams (Ed) Ergenliği anlamak (153-184) (Çev. Ö. Hakan Ersever) B. Onur (Ed.). Ankara: İmge Yayınevi

Guillen-Royo, M. ve Kasser, T. (2014). Personal goals, socio-economic context and happiness: Studying a diverse sample in Peru. Journal of happiness studies, 16(2), 405-425.

Güler-Edwards, A. (2008). Relationship between future time orientation, adaptive selfregulation, and well-being: Self-type and age related differences (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.

Hamurcu, H. (2011). Ergenlerin yetkinlik inançları ve psikolojik iyi oluşlarını yordamada psikolojik ihtiyaçlar (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.

Hofer, J., Busch, H. ve Kiessling, F. (2008). Individual pathways to life satisfaction: The significance of traits and motives. Journal of happiness studies, 9(4), 503-520.

Hu, L. T. ve Bentler, P.M. (1999) Cut off criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives, structural equation modeling. A multidisciplinary journal, 6(1), 1-55. doi: 10.1080/10705519909540118.

Hurrelmann K, Raithel J. (2005).Risk behavior in adolescence. Int J Adolesc Youth. 12: 281-299.

Iqbal, T. ve Nishat, A. (2017). Psychological well-being of adolescents: A comparative study. Research journal of social science ve management, 6(9).

İlhan, T. (2009). Üniversite öğrencilerinin benlik uyumu modeli: Yaşam amaçları, temel psikolojik ihtiyaçları ve öznel iyi oluş (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.

James, C., Bore, M. ve Zito, S. (2012). Emotional intelligence and personality as predictors of psychological well-being. Journal of psychoeducational assessment, 30(4), 425-438.

Jayawickreme, E., Brocato, N. W., ve Blackie, L. E. (2017). Wisdom gained? Assessing relationships between adversity, personality and well-being among a late adolescent sample. Journal of youth and adolescence, 46(6), 1179-1199.

Judge, T. A., Higgins, C. A., Thoresen, C. J. ve Barrick, M. R. (1999). The big five personality traits, general mental ability, and career success across the life span. Personnel psychology, 52(3), 621-652.

Kara, S. (2014). Lise öğrencilerinde okul tükenmişliği ile psikolojik iyi olma arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.

Kasser, T. ve Ryan, R. M. (1993). A dark side of the American dream: Correlates of financial success as a central life aspiration. Journal of personality and social psychology, 65(2), 410-422.

Kasser, T., Ryan, R. M., Zax, M. ve Sameroff, A. J. (1995). The relations of maternal and social environments to late adolescents' materialistic and prosocial values. Developmental psychology, 31(6), 907.

Kasser, T. ve Ryan, R.M. (2001). Be careful what you wish for: Optimal functioning and the relative attainment of intrinsic and extrinsic goals. In, P. Schmuck and K. Sheldon (Eds), Life goals and well-being, (116-131). Gottingen: Hogrefe.

Kermen, U., İlçin-Tosun, N. ve Doğan, U. (2016). Yaşam doyumu ve psikolojik iyi oluşun yordayıcısı olarak sosyal kaygı. Eğitim kuram ve uygulama araştırmaları dergisi, 2(1), 20-29.

Keyes, C. L. M. ve Haidt, J. (2002). Flourishing: Positive psychology and the life well lived. Washington, DC: American psychological association.

Keyes, C. L., Shmotkin, D. ve Ryff, C. D. (2002). Optimizing well-being: The empirical encounter of two traditions. Journal of personality and social psychology, 82(6), 1007.

Kim, E. K., Furlong, M. J., ve Dowdy, E. (2019). Adolescents’ personality traits and positive psychological orientations: Relations with emotional distress and life satisfaction mediated by school connectedness. Child ındicators research, 12(6), 1951-1969.

Kleftaras, G. ve Psarra, E. (2012). Meaning in life, psychological well-being and depressive symptomatology: A comparative study. Psychology, 3, 337-345.

Kokko, K., Tolvanen, A. ve Pulkkinen, L. (2013). Associations between personality traits and psychological well-being across time in middle adulthood. Journal of research in personality. 47, 748-756.

Köse, M. (2020). Bireylerin spor yapma durumlarına göre kişilik tipleri ve psikolojik iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ömer Halis Demir Üniversitesi, Niğde.

Kulaksızoğlu, A. (2016). Ergenlik psikolojisi (18. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.

Küçü, E. (2018). Lise öğrencilerinde mükemmeliyetçilik, ihtiyaç doyumu ve psikolojik iyi-oluş arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.

Lampropoulou, A. (2018). Personality, school, and family: What is their role in adolescents' subjective well-being. Journal of adolescence, 67, 12-21.

Lerner, J. V., Phelps, E., Forman, Y. ve Bowers, E. P. (2009). Positive youth development. In R. M. Lerner ve L. Steinberg (Eds.), Handbook of adolescent psychology: Vol 1. Individual bases of adolescent development (3rd ed., pp. 524–558). Hoboken, NJ: Wiley

Lerner, R. M. ve Lerner, J. V. (2011). The positive development of youth report of the findings from the first seven years of the 4-H study of positive youth development.

Lewin-Bizan, S., Bowers, E. P. ve Lerner, R. M. (2010). One good thing leads to another: Cascades of positive youth development among American adolescents. Development and psychopathology, 22(4), 759-770.

Lyubomirsky, S. (2008). The how of happiness: A scientific approach to getting the life you want. Penguin.

Muzafferoğlu, L. (2019). Lise öğrencilerinin duygusal zeka, aleksitimi ve psikolojik iyi oluş düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Beykent Üniversitesi, İstanbul.

Nisa, S., Qasim, N. ve Sehar (2017). Relationship of achievement motivation and psychological well-being in adolescents. International journal of applied research, 3(12), 102-104.

Nunnally, J. C. (1978). Psychometric theory. (2. ed.). New York: McGraw-Hill.

Nunnally, J. C. ve Bernstein, I. H. (1994). Psychometric theory. (3. ed.). New York: McGraw Hill.

O’Connor, M., Sanson, A., Hawkins, M. T., Letcher, P., Toumbourou, J. W., Smart, D., ve Olsson, C. A. (2011). Predictors of positive development in emerging adulthood. Journal of youth and adolescence, 40(7), 860-874.

Offer, D., Ostrov, E., Howard, K. I. ve Atkinson, R. (1988). The teenage World: Adolescents’ self image in ten countries. New York: Plenum.

Pallant, J. (2001). SPSS survival manual: a step-by-step guide to data analysis using spss for windows. Philadelphia, PA: Open University Pres.

Park, N. (2004a). Character strengths and positive youth development. The annals of the American academy of political and social science, 591, 40-54.

Park, N. (2004b). The role of subjective well-being in positive youth development. The annals of the American academy of political and social science, 591(1), 25-39. doi: 10.1177/0002716203260078.

Phelps, E., Zimmerman, S., Warren, A. E. A., Jeličić, H., von Eye, A. ve Lerner, R. M. (2009). The structure and developmental course of positive youth development (PYD) in early adolescence: Implications for theory and practice. Journal of applied developmental psychology, 30(5), 571-584.

Rogers, C. R. (1963). The concept of the fully functioning person. Psychotherapy: theory, research ve practice, 1(1), 17.

Ryan, R. M. ve Deci, E. L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual review of psychology, 52(1), 141-166.

Ryff, C. D. (1989a). Beyond Ponce de Leon and life satisfaction: New directions in quest of successful ageing. International journal of behavioral development, 12(1), 35-55.

Ryff, C. D. (1989b). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of personality and social psychology, 57(6), 1069.

Ryff, C. D. (1995). Psychological well-being in adult life. Current directions in psychological science, 4(4), 99-104.

Ryff, C. D. ve Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of personality and social psychology, 69(4), 719.

Ryff, C. D., Singer, B. H. ve Love, G. D. (2004). Positive health: connecting well-being with biology. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, 359(1449), 1383.

Ryff, C. D. ve Singer, B. H. (2008). Know thyself and become what you are: A eudaimonic approach to psychological well-being. Journal of happiness studies, 9(1), 13-39.

Santrock, J. W. (Ed.). (2014). Ergenlik. (çev. Siyez, M.). Ankara: Nobel Yayıncılık. (Özgün çalışma, 2012).

Sarıcaoğlu, H. (2011). Üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi olma düzeylerinin kişilik özellikleri ve öz-anlayış açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.

Schmutte, P. S. ve Ryff, C. D. (1997). Personality and well-being: Reexamining methods and meanings. Journal of personality and social psychology, 73(3), 549.

Seligman, M. E. ve Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychological Association. 55(1), 5-14. doi: 10.1037//0003-066X.55.1.5

Seligman, M.E.P. (2011). Flourish: a visionary new understanding of happiness and well-being.

Sheldon, K.M., Ryan, R.M. Deci, E.L. ve Kasser, T. (2004). The independent effects of goal contents and motives on well-being: It’s both what you pursue and why you pursue it. Society for personality and social psychology, 30 (4), 475–486. doi: 10.1177/0146167203261883.

Sheldon, K. M. (2005). Positive value change during college: Normative trends and individual differences. Journal of research in personality, 39(2), 209-223.

Sheldon, K. M., Abad, N., Ferguson, Y., Gunz, A., Houser-Marko, L., Nichols, C. P. ve diğerleri (2010). Persistent pursuit of need-satisfying goals leads to increased happiness: A 6-month experimental longitudinal study. Motivation and emotion, 34(1), 39-48.

Solak-Şimşek, N. (2019). Lise öğrencilerinde öznel iyi oluş ve öz şefkat arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.

Söner, O. ve Yılmaz, O. (2018). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı ve psikolojik iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişki. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 59-73.

Sutin, A. R., Costa Jr, P. T., Wethington, E. ve Eaton, W. (2010). Turning points and lessons learned: stressful life events and personality trait development across middle adulthood. Psychology and aging, 25(3), 524.

Tian, L., Jiang, S. ve Huebner, E. S. (2018). The big two personality traits and adolescents’ complete mental health: The mediation role of perceived school stress. School psychology quarterly. https://doi.org/10.1037/spq0000257.

Tommasi, M., Grassi, P., Balsamo, M., Picconi, L., Furnham, A. ve Saggino, A. (2018).

Correlations between personality, affective and filial self-efficacy beliefs and psychological well-being in a sample of Italian adolescents. Psychological reports, 121(1), 59-78.

Toprak, Y. (2018). Maneviyat, yaşam amaçları ve iyi oluş arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Osman Paşa Üniversitesi, Tokat.

Suldo, S. M., Minch, D. ve Hearon, B. V. (2015). Adolescent life satisfaction and personality characteristics: Investigating relationships using a five factor model. Journal of happiness studies, 16, 965–983.

Vernon, P. A., Martin, R. A., Schermer, J. ve Mackie, A. (2008). A behavioral genetic investigation of humor styles and their correlations with the Big-5 personality dimensions. Personality and ındividual differences, 44, 1116–1125.

Waterman, A. S. (1990). Personal expressiveness: Philosophical and psychological foundations. Journal of mind and behavior, 11(1), 47-73.

Waterman, A. S. (1993). Two conceptions of happiness: Contrasts of personal expressiveness (eudaimonia) and hedonic enjoyment. Journal of personality and social psychology, 64(4), 678.

Weber, M. ve Huebner, E. S. (2015). Early adolescents’ personality and life satisfaction: A closer look at global vs. domain-specific satisfaction. Personality and Individual Differences, 83, 31–36. https://doi.org/10.1016/j.paid.2015.03.042.

Yaşin, T. (2016). Kişilik özellikleri ve psikolojik sermayenin psikolojik iyi oluş, akış deneyimi, iş tatmini ve çalışan performansına etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi, Ankara.

Zalewska, A. M., Nezlek, J. ve Zieba, M. (2018). Integrated approach to personality and well-being. Polish psychological bulletin, 49(2), 128-130. doi:10.24425/119479.