In the context of the science of Usul al-fiqh, textual and numerical interpretation of some verses and hadiths, with an example of social groups

Usûlü’l-fıkh ilmi bağlamında bazı ayet ve hadislerin sözel ve sayısal yorumlanması ile sosyal gruplar örneği

Authors

DOI:

https://doi.org/10.14687/jhs.v20i4.6415

Keywords:

Usul al-Fiqh,, Social institutions, hermeneutics, interpretation, model application, Usûlü’l-fıkh, toplumsal kurumlar, yorum bilim, anlamlandırma, model uygulama

Abstract

The Islamic Jurisprudence Methodology (Usul al-Fiqh), born from the Islamic intellectual tradition, not only possesses the ability to derive meanings from fixed texts but also serves the functions of governance and oversight. Its applicability extends beyond verbal and numerical domains to include social and technical fields. Throughout history, this discipline, which has never accepted any form of patronage or support, is known to have marginalized other actors due to the sheer power of its knowledge. This article will first focus on the significant role attributed to the science of Usul al-Fiqh (Principles of Islamic Jurisprudence) throughout its historical development. Then, it will highlight some interpretations of certain verses and hadith texts in terms of social and administrative groupsIndeed, certain verses in religious texts portray hierarchical example groups for governance systems using names such as family, tribe, clan, shab, and nation. In history, despite discussing societal institutions from an administrative perspective in works like Plato's "The Republic" a thousand years before the Quran and, specifically, in the works of Al-Farabi in the Islamic world, information about the spaces they occupied and the populations they housed is not provided. In the modern era, numerical data has gained importance for comprehensive development and the standardized delivery of services. As an example, indications from religious texts, particularly from the Quran, regarding this subject will be presented.

(Extended English summary is at the end of this document)

Özet

İslam ilim anlayışının bir ürünü olan İslam Hukuk Usulü ilmi sabit bir metinden anlamlar üretme yetkinliğinin yanında yönetme ve denetleme işlevini de yürütür. Sözel ve sayısal alanlarda kullanıldığı gibi sosyal ve teknik alanda kullanılabilir olmasıyla da dikkat çekmektedir. Bu bağlamda tarih boyunca hiçbir himaye ve dayanak kabul etmeyen ilmin salt gücü nedeniyle bu disiplinden uzak kalan diğer aktörleri saf dışı ettiği de bilinmektedir. Bu makalede ilk olarak İslam Hukuk Usulü ilminin tarih boyunca anlamlandırma sürecinde işaret edilen etkin rolü üzerinde durulacaktır. Sonra bazı ayetler ve hadis metinlerin sosyal ve yönetsel gruplar açısından örnek çıkarımlarına işaret edilecektirNitekim bazı ayetlerde insanlığın aile, aşiret, kabile, şa’b ve kavim gibi isimlerle yönetsel sistem açısından hiyerarşik örnek gruplara yer verdiği görülmektedir. Tarihte Kur’an’dan bin yıl önceki Eflatun’un Devlet adlı eseri ve özelde ise İslam dünyasındaki Farâbî’nin el-Medînetü’l-fâzila adlı eserlerde toplumsal kurumlar üzerinde yönetsel açıdan durulmasına karşın işgal ettikleri mekân ve barındırdıkları nüfus hakkında bilgi verilmemektedir. Modern dönemde ise topyekûn kalkınma ve hizmetlerin standart biçimde sunulması açısından sayısal veriler önem kazanmıştır. Dini metinlerden Kur’an’da konu hakkındaki işaretler örnek olarak verilecektir.

Downloads

Download data is not yet available.

Metrics

Metrics Loading ...

Author Biography

Hasan Özket, Kırklareli University

Dr. Öğr. Üyesi, Kırklareli Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Temel İslam Bilimleri Bölümü İslam Hukuku ABD

References

el-Âmidi, A. (1986). el-İhkâm fî Usuli'l-Ahkâm. Dâru'l-Kitâbu'l-Arab.

Apaydın, H. Y. "Zâhiriyye". TDV İslâm Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/zahiriyye (10.09.2023).

Aydın, C. (ty), Bilim Tarihi. Remzi Kitabevi.

Avcı, M. (2020). İslamın Orta Asya tarihi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi. 9/1. 517-528.

Bilmen, Ö. Nasuhi. (1985). Hukukı İslâmiyye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu. Bilmen Yayınevi.

Buhârî, Muhammed b. İsmail, (1992), el-Câmiu’s-Sahîh, İstanbul: Çağrı Yayınları.

Karacabey, S., (1994), “Hadislerde Geçen Bazı Sayılar Üzerine Kısa Bir Değerlendirme”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 6/6, 103-116.

el-Cüveynî, A. (1987). Kitabuu’l-İctihad. Dâru’l-kalem.

Çağıl, O. M. (1963). Hukuk Başlangıcı Dersleri. İstanbul Üniversitesi Yayınları.

Çelebi, A. (1976). İslamda Eğitim Öğretim Tarihi. çev. A. Yardım. Damla Yayınları.

Dönmez, İ. K. (2005). “Fıkıh Usulünün İşlevi ve İctihad Yöntemleri Hakkında Genel Bir Değerlendirme”. İslamî İlimlerde Metodoloji (Usûl) Meselesi I. Ensar Neşriyat.

Ebû Davûd, S. (1988). es-Sünen. Dâru’l-kutubu’l-ilmiyye.

Ebu Zehra, M. (1978). Mezhepler Tarihi. çev. A. Şener. Çelik Yayınevi.

Erdoğan, S. (2019). “İslam Medeniyetinin İnşasında, Bilim ve Mektep Olarak Tasavvuf”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 8/15. 132-153.

Fazlur R. (1992). İslâm, çev. M. Dağ, M. Aydın. Selçuk Yayınları.

Fındıkoğlu, Z. F. (1945). Metodoloji I. İstanbul Üniversitesi Yayınaları.

Gökalp, Z. (1914). Fıkıh ve İctimaiyyât. İslâm Mecmuası, 1/2. 40-44.

Görgün, T. (2005). Ebu Hanife’nin Fıkıh Tanımı. İmam-ı Azam Ebû Hanife ve Düşünce Sistemi. Kurav Yayınları.

Gözler, K. (2019). Fıkıh-Hukuk İlişkisi Üzerine. Ekin Yayınları.

Hallaf, A. (1971). Hulâsatu’t-târihî’t-teşrî‘il-İslâmî. Dâru’l-kalem.

Hamidullah, M. (1957). "Usul al-Fıkh’ın Tarihi", çev. M. F. Sezgin, İslâm Tetkikleri Enstitüsü Dergisi.

Hamidullah, M. (1984). İslâm Hukuk Etüdleri, trc. A. Kuşçu, Bir Yayıncılık.

Hanefi, H. (1994). İslâmî İlimlere Giriş, çev. M. Tan, İnsan Yayınları.

İbn Haldun, (1997). Mukaddime. çev. Z. K. Ugan, MEB Yayınları.

İbn Manzûr, C. (1974). Lisânu'l-Arab, Dâr Sader.

İlhan, A. "Bâtıniyye". TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/batiniyye (10.09.2023).

el-İsnevî, C. (1343). Nihâyetü's-Sûl fî Şerhi Minhâci'l-Usul

İzmirli, İ. H. İslâm Mütefekkirleri ile Garp Mtefekkirleri Arasında Mukayese, sad. S. Hayri Bolay, DİB Yay. Ankara, 1977, s. 47.

İzmirli, İ. H. (1912). Usul-ı Fıkıh Dersleri. Sırât-ı Müstakîm Matbaası.

Karacabey, S., (1994), “Hadislerde Geçen Bazı Sayılar Üzerine Kısa Bir Değerlendirme”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 6/6, 103-116.

Karagülle, S, https://www.akevler.org/AkevlerSeminerler/1140/Tum/1/Hac-Suresi-Tefsiri-40-44-Ayetler

Karagülle, S. (1985). Ehli Sünnet Özel Sayısı Üzerine, On Soruda Ehl-i Sünnet Soruşturması Üzerine Cevaplar.

Karaman, H. (1989). İslâm Hukuk Tarihi, Nesil Yayınları.

Kartal, A. (2015). Tasavvufun Bir İlim Olarak İnşâ Süreci: Şer’î ve Metafizik Bir İlim Olarak Tasavvuf Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 24/2.

Kutlu, Sönmez (2005). Ehl-i Sünnet isimlendirmesinin değeri nedir? Böyle bir isim belirlenmemiş olsaydı yerine ne önerilebilirdi? Marife Bilimsel Birikim. 5/3. 428 - 439,

Mollâ Hüsrev, (1899). M. Mir'âtü'l-Usul fî Şerhi Mirkâti'l-Vusul,

Musa, Y. (1983). Fıkh-î İslâm Tarihi. Çev. A. Meylânî.

Ostrorog, Count Leon, Ankara Reformu, trc. Y. Ziya Kavakçı, İÜEd. Fak. Yay., İstanbul, 1972, s. 21.

Özket, H. (2006). Sanayileşen Fıkıh XIX. Asır İslam Hukuk Usulü Çalışmaları, Medhal Yayınları.

Platon. (1962). Devlet, çev. S. Eyüboğlu- M. A. Cimcoz. Remzi Kitabevi.

Sava Paşa, İslâm Hukuk Nazariyatı Hakkında Bir Etüd, çev. Baha Arıkan, Ankara, 1955-56, I, 13.

Seydişehrî, M. E. (1893).Telhîs-i Usul-i Fıkh. Vilayet Matbaası.

Şenel, A. (1982). İlkel Topluluktan Uygar Topluma - Geçiş Aşamasında Ekonomik Toplumsal Düşünsel Yapıların Etkileşimi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.

eş-Şevkânî, M. (1992). İrşâdu’l-Fuhûl ilâ Tahkîki İlmi’l-Usul. Dâru’l-Fikir.

et-Teftâzânî, S. (1957). Şerhu’t-telvîḥ ale’tavdîh li metni’t-tenḳīḥ. Dâru’l-kutub.

Yayla, M. İslam ve Müsamaha: Çağdaş bir Medine sözleşmesi gereksinimi; https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/3811/1798.

Yüksel, Edip, https://www.kuranayetleri.net/hac-suresi/ayet-40;https://www.kuranmealleri.net/hacc-suresi/40.ayet/edip-yuksel-meali

Downloads

Published

2023-10-22

How to Cite

Özket, H. (2023). In the context of the science of Usul al-fiqh, textual and numerical interpretation of some verses and hadiths, with an example of social groups: Usûlü’l-fıkh ilmi bağlamında bazı ayet ve hadislerin sözel ve sayısal yorumlanması ile sosyal gruplar örneği. Journal of Human Sciences, 20(4), 622–635. https://doi.org/10.14687/jhs.v20i4.6415