The very hungry people: By hand of nature, politics, and beauty<p>Çok açlar: Tabiatın, siyasetin, güzelliğin eliyle
Keywords:
Hunger, food culture, structural anthropology, duality, fullness, Açlık, yemek kültürü, yapısal antropoloji, ikilik, tokluk / Hunger, Food culture, Structural Anthropology, Duality, FullnessAbstract
In this study, the subject is what people ate and how they transformed during the period of drought in Ottoman at 1945 and 1869-1875; Salvation, First and Second World Wars; hunger strike after 1980 and anorexia nervosa patients. There are three purposes to be achieved: to describe the very hungry people, to create a model of the hunger, and to detect transformed human (in both physiological and cultural) by hunger. The categories developed with the influence of structuralism are used to determine common aspects of four different hungers and the fundamental structures of the human mind against hunger, and to detect the differences between menu of hunger and fullness. The categories are as follows: Food phases and cooking methods (Claude Lévi-Strauss), meal (Mary Douglas) and the nature of consumption and social layer of consumers (Pierre Bourdieu). Some of the data which is obtained at the end of the study are as the following: External circumstances are made pressure on the people at all kind hungers. People are remain hunger as necessary (drought and wars) or as a result of personal decision (strike and anorexia). The very hungers are agent of specific social layers (low-income city dwellers, peasants, women and opponents). Fullness of the hungers are possible by removed external circumstances are caused to hunger. But it is the possible that worn out human body by hunger is never fully recovered. The hunger body is generally sick and dirty. Sometimes it is faced to death. Daily diet of hungers which is different from the full people, is consisted of culturally inedible things or only liquid. It is less number of daily meal and amount of the consuming things than the full people. Discharge might be a part of the daily diet of the hungers (anorexia). Because of effect of consuming things or physiological.
Özet
Çalışmada, insanların ne yedikleri ve açlıklarıyla nasıl dönüştükleri konusunu edilmektedir. Seçilen açlık dönemleri 1945 ve 1869-1875 Osmanlı kuraklık dönemi; Kurtuluş, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları ile 1980 sonrası açlık grevleri ve anoreksiya nervosa hastalarıdır. Ulaşılmak istenen üç amaç vardır: Çok açları betimlemek, açlar ve açlıklarına ilişkin bir model çıkarmak ve açlıkla dönüşen insanı (hem fizyolojik, hem de kültürel olarak) saptamak. Çalışmada, yapısalcılıktan etkilenerek geliştirilmiş kategoriler kullanılmaktadır: Besinlerin niteliği, pişirme teknikleri (Claude Lévi-Strauss), öğünler (Mary Douglas), tüketimin niteliği ve tüketenlerin ait olduğu toplumsal tabaka (Pierre Bourdieu). Söz konusu kategorilerle dört farklı açlığın ortak yönleri, açlık karşısındaki insanların zihinlerindeki temel yapılar ve açların toklardan farkı belirlenmektedir. Ayrıca açların mönüsü ortaya çıkarılmaktadır. Çalışma sonunda elde edilen verilerden bazıları şöyledir: Tüm açlıklarda dış koşullar birey üzerinde bir baskı yaratmaktadır. Bireyler zorunlu olarak (kuraklık ve savaşlar) ya da bireysel kararları (grev ve anoreksiya) ile aç kalırlar. Çok açlar, belirli toplumsal tabakaların temsilcisidirler (dar gelirliler, köylüler, kadınlar ve muhalifler). Açların doyumu, açlıklarına yol açan dış koşulların giderilmesiyle mümkündür. Ama açlıkla yıpranan insan bedeni, toparlanmayabilmektedir. Aç beden genellikle hasta ve pistir. Bazen de ölümle yüzleşir. Toklarınkinden farklı olan açların günlük diyeti, kültürel olarak yenmeyen şeyleri ya da sadece sıvıları içermektedir. Açların günlük öğün sayısı ve bir öğünde tüketilecek şeylerin miktarı toklara göre daha azdır. Boşaltım, açların günlük diyetin (anoreksiya) bir parçası olabilmektedir. Tüketilen şeylerin ya da aç bedenin fizyolojik ritminin etkisi gibi nedenler dolayısıyla aç insan doğaya yaklaşmakta ve kültürel bir varlık olmaktan uzaklaşmaktadır.
Downloads
Metrics
References
Ahmad, Feroz (1998). “Cumhuriyet Türkiye’sinde Sınıf Bilincinin Oluşması 1923-40”, Osmanlı’dan Cumhuriyet Türkiye’sine İşçiler 1839-1950. (derl. D. Quataert ve E. J. Zürcher), İstanbul: İletişim Yayınları, s. 123-153.
Arıcanlı, T. (1998). “19. Yüzyılda Anadolu’da Mülkiyet, Toprak ve Emek”, Osmanlı’da Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım. (ed. Ç. Keyder ve F. Tabak), (çev. Z. Altok), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 128-138.
Balfet, Helene (1975). “Bread in Some Regions of the Mediterranean Area: A Contribution to the Studies on Eating Habits”, Gastronomy – The Anthropology of Foof and Food Habits. (ed. Margaret L. Arnott), Paris: Mouton, s. 305-313.
Baysal, A., F. H. Sacır, N. Ciğerim, S. Başoğlu ve T. Kutluay Merdol (2000). Türk Mutfağından Örnekler. Ankara: Kültür Bakanlığı.
Baysal, Ayşe ve Nuriye Över (1994). “Ekmek; Beslenme ve Sağlık Yönünden Önemi”, Türk Mutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar. Ankara: Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yay., s. 40- 49. Ulaşılabilir: http://www.turkishcuisine.org/pages.php?ParentID=5& FirstLevel=76&SecondLevel=139, indiriliş: 28.04.2013.
Beardsworth, Alan ve Teresa Keil (1996). Sociology on the Menu. London: Routledge.
Bilgin, A. (2003). “Seçkin Mekânda Seçkin Damaklar: Osmanlı Sarayında Beslenme Alışkanlıkları (15.-17. Yüzyıl)”, Yemek Kitabı. (haz. M. S. Koz), İstanbul: Kitabevi, 2. baskı, s. 78-118.
Bilgin, A. (2004). Osmanlı Saray Mutfağı. İstanbul: Kitabevi.
Boran, Bedia (2007). “Açlık Grevi/Ölüm Orucuna Müdahale Sorunu Tıbbi ve Hukuki Yaklaşım”, Ankara Barosu Dergisi, S. 3, s. 96-104.
Bordo, Susan (1997). “Anorexia Nervosa – Psychoathology as the Cyrystalization of Culture”, Food and Culture. A Reader. (ed. C. Counihan ve P. Van Esterik), New York: Routledge, s. 226-250.
Boudan, C. (2006). Mutfak Savaşları. (çev. Yaşar Avunç), İstanbul: Ayrıntı.
Bourdieu, P. (1984). Distinction: A Social Critique Of The Judgement Of Taste. (çev. R. Nice), Cambridge: Harvard UniversityPress.
Bruch, Hilde (1997). “Body İmage amd Self-Awareness”, Food and Culture. A Reader. (ed. C. Counihan ve P. Van Esterik), New York: Routledge, s. 211-225.
Counihan, Carole M. (1999). The Anthropology Of Food And Body: Gender, Meaning, and Power. New York: Routledge.
Çavdar, Tevfik (1983). Yüz Yıllık Pahalılık. Ankara: Ülke Yayınları.
Demirtaş, Mehmet (2004). “XVI. Yüzyılda Meydana Gelen Tabii Afetlerin İstanbul’un Sosyal ve Ekonomik Hayatına Etkilerine Dair Bazı Misaller”, C.4, S. 2, erişim: http://e-dergi.atauni.edu.tr/index.php/SBED/article/viewArticle/100, indiriliş: 12.11.2013.
Douglas, Marry (1997). “Deciphering a Meal”, Food and Culture. A Reader. (ed. C. Counihan ve P. Van Esterik), New York: Routledge, s. 36-54.
Duru, Bülent (2008). Açıklamalı Yönetim Zamandizini 1940-1949. (ed. B. A. Güler), Ankara: AÜ SBF KAYAUM, s. 159-224.
Emecen, M. Feridun (2011). Osmanlı Klasik Çağında Hanedan Devlet ve Toplum. İstanbul: Timaş.
Erler, Mehmet Yavuz (2010a). “1869-1875 Osmanlı Kıtlığının Yemek Kültürüne Etkileri”, Yemek ve Kültür, S. 21 Yaz, s. 48-55.
Erler, Mehmet Yavuz (2010b). Osmanlı Devleti’nde Kuraklık ve Kıtlık Olayları (1800-1880). İstanbul: Libra.
Erol, A., G. Toprak, F. Yazıc, S. Erol (2000). “Üniversite Öğrencilerinde Yeme Bozukluğu Belirtilerini Yordayıcı Olarak Kontrol Odağı ve Benlik Saygısının Karşılaştırılması”, Klinik Psikiyatri, S. 3, s. 147-152.
Feyzioğlu, Metin (1993) “Açlık Grevi”, AÜHF Dergisi, S. 1-4, C. 43, ulaşılabilir: http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/299/2791.pdf, indiriliş: 4 Şubat 2013.
Frankfurt, Harry G. (2012). Boktanlık Üzerine. (çev. Gonca Gülbey), Kadıköy: 6:45.
Funk and Wagnalls Standart Dictionary of Folklore, Mythologie and Legend Vol. I. (1972). “Fasting”, (ed. Maria Leach, ve Jerome Fried), New York : Funk and Wagnalls Com., s. 369-370.
Genç, R. (1982). “XI. Yüzyılda Türk Mutfağı”, Türk Mutfağı Sempozyumu Bildirileri. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, s. 57-68.
Goody, Jack (2000). Cooking, Cuisine and Class. Cambridge: Cambridge University Press.
Göçek, Fatma Müge (1999). Burjuvazinin Yükselişi İmparatorluğun Çöküşü. Ankara: Ayraç.
Gömeç, Sadettin (1989). Milli Mücadelede Gaziantep. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Güzel, Şehmus (1985). “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e İşçi Hareketi ve Grevler”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, C. 3, İstanbul: İletişim Yayınları, s. 803-828.
Hocart, A. M. (1948). “Fasting”, Encyclopaedia of the Social Sciences, Vol. 5-6, (ed. E. R. A. Seligman), New York: The Macmillan Companyy, s. 144-146.
İnalcık, H. (1998). “Çiftliklerin Doğuşu: Devlet, Toprak Sahipleri ve Kiracılar”, Osmanlı’da Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım. (ed. Ç. Keyder ve F. Tabak), (çev. Z. Altok), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 17-35.
Jütte, Robert (2008). Erken Modern Avrupa’da Yoksulluk ve Sapkınlık. (çev. B. Kurtege-Sefer), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
Kara, Çiğdem (2013). "Türkiye’de Mutfak ve Yeme İçme Kültürü - Ünite 8", Türkiye’nin Kültürel Mirası-II, ders kitabı içinde, (ed. Canan Parla), Eskişehir: Açık Öğretim Fakültesi Yayın No: 1916, s. 210-242. Ulaşılabilir: http://eogrenme.anadolu.edu.tr/eKitap/KMT204U.pdf
Karakışla, Yavuz Selim (1998). “Osmanlı Sanayi İşçisi Sınıfının Doğuşu 1839-1923”, Osmanlı’dan Cumhuriyet Türkiye’sine İşçiler 1839-1950. (derl. D. Quataert ve E. J. Zürcher), İstanbul: İletişim Yayınları, s. 27-54.
Kara Kitap – Eskişehir ve Aydın Cezaevleri Açlık Grevi – Ölüme Sevk. (1989). (derl. Gaye Boralıoğlu ve Ayşegül Devecioğlu), İstanbul: Ortak Yayın. .
Kasaba, Reşat (1993). Osmanlı İmparatorluğu ve Dünya Ekonomisi. (çev. Kudret Emiroğlu), İstanbul: Belge Yayınları.
Kaya, B., D. Yiğittürk ve H. D. Yalvaç (2003). “Anoreksiya Nervosa Tanılı İki Kız Kardeş: Olgu Sunumu”, Klinik Psikiyatri, S. 6, s. 56-61.
Kazgan, Gülten (2002). Tanzimattan 21. Yüzyıla Türkiye Ekonomisi. İstanbul: Bilgi Üniversitesi.
Keçeli, Funda (2006). Yeme Bozukluğu Hastalarında Obsesif Kompulsif Bozukluk ve Kişilik Bozukluğu. Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Tıpta Uzmanlık Tezi, ulaşılabilir: http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/tez/pdf/psikiyatri/dr_funda_keceli.pdf
Keyder, Çağlar (1995). Türkiye’de Devlet ve Sınıflar. İstanbul: İletişim Yayınları, 4. Baskı.
Kılıç, A. Y., Ç. Kara, C. İleri, A. İ. İleri ve S. Çelik-Öztürk (2003).“Bir Ağız Ekmek” Eskişehir Geleneksel Yemek Kültürü C. I. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yay. No: 1447.
Kılıç, Emine Zennur (2006). “Ruhsal Bir Hastalık Olarak Yeme Bozuklukları”, Türkiye Klinikleri J Pediatr Sci, C. 2, S. 7, s. 45-50.
Kotancılar, Gürbüz, İlyas Çelik, Zeki Ertugay (1995). “Ekmeğin Besin Değeri ve Beslenmedeki Önemi”, Atatürk Üniversitesi Zir. Fak. Der., 26 (3), 431-441, http://e-dergi.atauni.edu.tr/index.php/ zfd/article/viewFile/5142/4960
Köymen, Oya (1999). “Cumhuriyet Döneminde Tarımsal Yapı ve Tarım Politikaları”, 75 Yılda Köylerden Şehirlere. İstanbul: Türkiye İş Bankası, s. 1-30.
Kuruoğlu, Aslı Çepik (2000). “Yeme Bozukluklarında Genetik Etkenler”, Klinik Psikoloji Bülteni, S. 10, s. 32-37.
Lévi-Strauss, C. (1997). “The Culinary Triangle”, Food and Culture: A Reader. (ed. C. Counihan ve P. Van Esterik). New York: Routledge, s. 28-35.
Lévi-Strauss, C. (2012a). Modern Dünyanın Sorunları Karşısında Antropoloji. (çev. Akın Terzi), İstanbul: Metis Yayınları.
Lévi-Strauss, C. (2012b). Yapısal Antropoloji. (çev. Adnan Kahiloğulları), Ankara: İmge Kitabevi.
Lowder, Daniel (2011). “The 1980/81 Irish Hunger Strikes: Terrorism”, ESSAI: Vol. 9, Article 25, s. 74-81. Ulaşılabilir: http://dc.cod.edu/essai/vol9/iss1/25
Maner, Fulya (2001). “Yeme Bozuklukları”, Psikiyatri Dünyası, S. 5, s. 130-139.
Mennell, Stephen (1996). All Manners of Food. Urbana: University of Illinois Press.
Metinsoy, Murat (2007). İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye – Savaş ve Gündelik Yaşam. İstanbul: Homer Kitabevi.
Muhammed b. El-Kerim (2009). Kitâbü’t-Tabih. (çev. N. Pişkin), İstanbul: Kitap Yayınevi.
Ölüm Ufkundaki Zafer (1998). (düz. Yasemin Okuyucu), İstanbul: Yar Yayınları.
Ölümü Yenenleri Kimse Yenemez. (1997). (derl. Ulaş Osman Yılmaz), İstanbul: Öz Basım-Yayım.
Orbach, Susie (1993). Hunger Strike. London: Penguin Books.
Ökçün, Gündüz, Korkut Boratav ve Şevket Pamuk (1985). “Osmanlı Devleti’nde Ücretler (1839-1913)”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, C. 3, İstanbul: İletişim Yayınları, s. 753-759.
Pamuk, Şevket (1985). “19. yy’da Osmanlı Dış Ticareti”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, C. 3, İstanbul: İletişim Yayınları, s. 653-665.
Pamuk, Şevket (1999). “İkinci Dünya Savaşı Yıllarında İaşe Politikası ve Köylülük”, 75 Yılda Köylerden Şehirlere. İstanbul: Türkiye İş Bankası, s. 57-66.
Pamuk, Şevket (2008). “Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ekonomisi”, Osmanlıdan Cumhuriyete Küreselleşme, İktisat Politikaları ve Büyüme – Seçme Eserleri II. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, s. 139-168.
Petrini, V. ve G. Padovani (2011). Slow Food Devrimi. (çev. Ç. Ekiz), İstanbul: Sinek Sekiz Yayınevi.
Polat, A., B. Yücel, A. Genç, H. Meteris (2005). “Bir Grup Üniversite Öğrencisinde Yeme Davranışı Özellikleri: Bir Ön Çalışma”, Nöropsikiyatri Arşivi, C. 42, S. 1-4, s. 5-8.
Ratcliffe, S. K. (1948). “Hunger Strike”, Encyclopaedia of the Social Sciences, Vol. 7, (ed. E. R. A. Seligman), New York: The Macmillan Companyy, s. 552-555.
Quataert, Donald (2004). “19. Yüzyıla Genel Bakış: Islahatlar Devri 1812 - 1914”, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi C. 2 1600-1914. (ed. H. İnalcık ve D. Quataert), (çev. A. Berktay, S. Andıç ve S. Alper), İstanbul: Eren Yayıncılık, s. 885-1051.
Sahlins, Marshall (2012). Batı’nın İnsan Doğası Yanılsaması. (çev. E. Ayhan ve Z. Demirsü), İstanbul: BGST Yayınları.
Sarıkoyuncu, Ali, Selahattin Önder ve Mesut Erşan (2002). Milli Mücadelede Eskişehir. Eskişehir: OGÜ Yayınları.
Schilcher, L. (1998). “Geç Osmanlı Suriyesi’nde Tahıl Ekonomisi ve Büyük Ölçekli Ticarileşme Sorunu”, Osmanlı’da Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım. (ed. Ç. Keyder ve F. Tabak), (çev. Z. Altok), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 180-205.
Soyer, Ata (1989). “Açlık Grevi ve Hekim Sorumluluğu”, Birikim, S. 5, Eylül, s. 56-58.
Soyer, Ata (2000). “Açlık Grevleri/Ölüm Oruçları, TTB ve Son Tartışmalar”, Türk Tabipler Birliği Toplum ve Hekim Dergisi, S. 6 Kasım-Aralık, http://www.ttb.org.tr/eweb/aclik_ grevleri/a_soyer.html, indiriliş: 01.04.2013.
Tekeli, İlhan ve Selim İlkin (1999). “Tarımsal Teknolojide İlk Gelişmeler: İlk Makineleşme”, 75 Yılda Köylerden Şehirlere. İstanbul: Türkiye İş Bankası, s. 6-8.
Toprak, Zafer (1988). “Türkiye Tarımı ve Yapısal Gelişmeler 1900-1950”, Türkiye’de Tarımsal Yapılar (1923-2000), (derl. Şevket Pamuk ve Zafer Toprak), Ankara: Yurt Yayınları, s. 19-35.
Toprak, Zafer (2003). İttihad – Terakki ve Cihan Harbi – Savaş Ekonomisi ve Türkiye’de Devletçilik 1914 - 1918. İstanbul: Homer Kitabevi.
Tresidder, Jack (1998). Dictionary of Symbols. San Francisco: Chronicle Books, s. 78-79.
Tunçgenç, Ş. ve M. Tunçgenç (2010). Giritli Türklerin Mutfağından Ot ve Sebze Yemekleri. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
Ünsal, Artun (2003). Nimet Geldi Ekine - Türkiye’nin Ekmeklerinin Öyküsü. İstanbul: YKY.
Ünsal, Artun (2008). “Osmanlı Mutfağı”, Yemek Kitabı. (haz. S. Koz), İstanbul: Kitabevi, s. 128-458.
Vardar, Erdal ve Mücadele Erzengin (2011). “Ergenlerde Yeme Bozukluklarının Yaygınlığı ve Psikiytrik Eş Tanıları İki Aşamalı Toplum Merkezli Bir Çalışma”, Türk Psikiyatri Dergisi, C. 22, S. 4, s. 205-212.
Veinstein, G. (1998). “Çiftlik Tartışması Üzerine”, Osmanlı’da Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım. (ed. Ç. Keyder ve F. Tabak), (çev. Z. Altok), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 36-56.
Wolf, Eric R. (2000). Köylüler. (çev. Abdulkerim Sönmez), Ankara: İmge Kitabevi.
Yavuz, Erdal (1998). “Sanayide İşgücünün Durumu”, Osmanlı’dan Cumhuriyet Türkiye’sine İşçiler 1839-1950. (derl. D. Quataert ve E. J. Zürcher), İstanbul: İletişim Yayınları, s. 155-195.
Yerasimos, S. (2002). Sultan Sofraları. İstanbul: YKY.
Zubaida, S. (2003). “Ortadoğu Mutfak Kültüründe Pirinç”, Ortadoğu Mutfak Kültürü. (ed. S. Zubaida ve R. Taper), (çev. Ü. Tansel), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 90-101.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Authors can retain copyright, while granting the journal right of first publication. Alternatively, authors can transfer copyright to the journal, which then permits authors non-commercial use of the work, including the right to place it in an open access archive. In addition, Creative Commons can be consulted for flexible copyright licenses.
©1999 Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.